Jak określić wiek fotografii na podstawie mody i ubiorów widocznych na zdjęciach? W tym poradniku poznasz sposób na rozpoznanie, identyfikację ubiorów i oszacowanie lat w których zdjęcie zostało wykonane.
Moda dziecięca
W 1762 roku Jeans Rousaux nawoływał do zmiany ubrań mody dla dzieci. Zlikwidowanie peruk, krynolin, gorsetów. Od rewolucji francuskiej zaczęto zmieniać modę dziecięcą. Jednakże burżuazja wkrótce dopasowała modę do swoich wymagań. Nadal ubierano dzieci jak dorosłych. Bielizna z koronkami, nakrycia głowy, obuwie nieprzystosowane do małych stóp. Dopiero ze zmianami w modzie kobiecej w latach 20-tych XX wieku zaczęto i modę dla dzieci dopasowywać do ich sylwetki i zachowań.
1850 – 1869
1870 – 1889
1890 – 1908
1908 – 1914
1914 – 1929
Moda kobieca
1850-1869
W latach tych królowała krynolina. Od początku lat 50-tych spódnice ciągle poszerzano. Początkowo noszono halki i usztywniano ją końskim włosiem. W 1856 roku zastąpiono ją przez konstrukcję ze stalowych listewek tworzących rodzaj ażurowej klatki. Początkowo krynolina była pozioma, w latach 60-tych krynolinę nieco spłaszczono z przodu i zwężono jej górne obręcze, dodając z tyłu powłóczysty tren. Rękawy rozszerzały się dzwonowato ku dołowi, jednakże ujęte zostały przy nadgarstku w mankiet. Drugi typ rękawa rozszerzał się także ku dołowi, lecz zakończony był przy łokciu, ukazując szeroki ozdobiony spodni rękaw. Codzienne stroje były zakończone szczelnie pod szyję. Fryzury były skromne, włosy były rozdzielone przedziałkiem po środku głowy i upinane z tyłu w kok. W Polsce po 1863 roku noszono żałobę, ale Polki i wtedy nie zrezygnowały z krynoliny. Polskie patriotki zastąpiły swoje klejnoty żałobną biżuterią z czarno oksydowanej stali lub żelaza.
1870-1889
Po żałobie narodowej pod koniec lat 60-tych Polki zrzuciły czarne suknie i zaczęły ubierać się na sposób paryski. Paryskim projektantom mody znudziła się krynolina – zastąpiono ją nowym wynalazkiem tiurniurą. Modna była sylwetka smukła. Tiurniury były to małe wałeczki, a potem klateczki uwypuklające pośladki – były noszone do 1878 roku. Z tyłu wisiał tren ozdobiony falbankami, pliskami itd. W latach 1878-1884 chwilowo zrezygnowano z tiurniury. Następnie po 1884 do 1889 roku powróciły w jeszcze większych rozmiarach. Oczywiście kobiety nosiły obligatoryjny gorset – podtrzymujący i uwydatniający biust, ściskający talię, spłaszczający brzuch, ale podkreślający biodra. Dopasowany stanik, długie wąskie rękawy, ozdobiona spódnica.
1890-1908
W latach tych na całą kobiecą modę oddziaływała secesja. Sylwetka kobiety wyglądała jak wielkie S. Noszono odpowiedni gorset wysuwający biust do przodu, ściskający talię, spłaszczający brzuch i podkreślający biodra. Charakterystyczną cechą ubrania były szmizetki. Była to najczęściej koronkowa wkładka z wysokim kołnierzykiem. Spódnice były gładkie, a od kolan rozszerzone. Noszono wielkie kapelusze z rondem wysuniętym do przodu ozdobionym piórami, sztucznymi kwiatami, woalką. Kobiety ozdabiały się szalami boa ze strusich czy kogucich piór. Fryzura ułożona była nad czołem z wielkim puklem włosów i wysoko upiętym kokiem.
1908-1914
Suknie miały wysoko podniesiony stan, duży dekolt, krótkie rękawy, spódnica opadała do stóp w równych pionowych fałdach. Znikły gorsety. Fryzury zalecane były greckie, falujące włosy z kokiem upiętych ku dołowi. Sylwetkę określano jako linię kija. Kostiumy miały długie obcisłe żakiety, ozdobione krawatem lub obficie koronkami i falbanami. Spódnice były bardzo wąskie z rozcięciem z boku. Płaszcze były także wąskie, koniecznie krótsze jak wystająca spódnica. Obszerne były tylko futra. Nakryciem głowy były turbany, toczki, kapelusze, o bardzo dużych rozmiarach z piórami.
1914-1929
Wybuch I wojny światowej miał doniosły wpływ na zmiany w modzie. Lansowano stroje skromniejsze i praktyczniejsze. Dla kobiet, które zaczęły pracować zastępując walczących mężczyzn dostosowano kostium. Żakiet z wciętą talią, długi, z wąskimi rękawami, małymi klapkami i często z kieszeniami. Spódnica była kloszowana, sięgająca tylko do połowy łydki. Po wojnie konsekwentnie upraszczano ubranie dla kobiet. Suknie i kostiumy codzienne miały linię tuby, bez ozdób. Długość spódnic zalecana od kostki do połowy łydki. Włosy zaczesywano do tyłu i spinano kok grzebieniem.
Rewolucja w ubiorze kobiet nastąpiła w połowie lat 20-tych. Postępująca emancypacja, wyzwolenie obyczajów, udział w życiu politycznym i społecznym przyczyniły się do tych zmian. Panie ścięły włosy. Autorem tej epokowej innowacji był fryzjer polskiego pochodzenia Antoni Cierplikowski, który odmłodził w ten sposób paryską aktorkę. Do małej głowy pasował niewielki kapelusz z malutkim rondkiem, ozdabiany często długimi szarfami. Biodra i biust nie istniały. Maskowano je gumowym gorsetem. Talia sukien została opuszczona na biodra. Długość ubiorów od 1925 roku bardzo sie zmniejszyła, bo przykrywała jedynie kolana. Wprowadzono garsonkę, złożonej z luźnej długiej bluzy oraz plisowanej lub z fałdami spódnicy. W latach 20-tych po raz pierwszy pojawiły się w modzie kobiecej spodnie, jako komplet z luźną bluzą. Było to ubranie popołudniowe w domu lub spacerowe na wczasach.
Moda męska
1850-1869
Mężczyźni po powstaniach nosili stroje narodowe. Dużym powodzeniem cieszyła się staropolska czamara, przypominająca modny surdut. Na uroczystościach noszono kontusze i żupany. W zaborze rosyjskim noszenie takiego stroju było pod karą więzienia zabronione.
1870-1889
Męska moda z końca lat 60-tych była mniej skomplikowana jak damska, ale panów także obowiązywały pewne nakazy i zakazy mody. Żakiet zapinał się na dwa lub trzy guziki rozchylał się w talii, kołnierz był z klapami. Pod żakietem noszono kamizelkę z szalowym kołnierzem. Biała koszula ze sztywnym kołnierzykiem i tzn. jedwabny plastron, zamiast krawatu. Na codzień mężczyźni nosili marynarki lekko dopasowane w talii z prostymi rękawami. Najczęściej spodnie i marynarka szyte były z tego samego materiału. Noszono cylindry, melonik, czapkę z daszkiem na co dzień lub słomkowy kapelusz.
1890-1908
Sylwetka męska w tym czasie powinna być szczupła,wąska talia i długie nogi. Marynarka noszona była z klapami, zapinana na rząd guzików, lekko dopasowana w talii i sięgająca do połowy uda. Spodnie o umiarkowanej szerokości trzymały się na szelkach schowanych pod kamizelką, tego samego koloru co garnitur. Koszule miały wciąż sztywne kołnierzyki i krawaty przypominające dzisiejsze. Pojawiły się kapelusze. Włosy i broda były krótko przystrzyżone. Jedynie bohema nosiła się nieco inaczej: rozmierzwione fryzury i długi zarost.
1908-1914
Męska moda zmieniała sie konsekwentnie do racjonalnego i wygodnego ubioru. Pojawiła się duża ilość marynarek zapinanych na jeden guzik lub marynarek luźnych dwurzędowych. Pod marynarką noszono zawsze kamizelkę z wycięciem w szpic. Ważnym elementem były spodnie, które otrzymały kanty i mankiety. Koszule miały kołnierzyk o umiarkowanej wysokości zawiązywane krawatem, a w dniach uroczystych białą lub czarną muszką. Noszono szerokie kapelusze z załamaną główką pośrodku, melonik i panamę. Do strojów wizytowych noszono cylinder. Pojawiły się stroje wzorowane na strojach lotników, cyklistów czy żeglarzy. Mężczyźni nie pokazywali się w rozpiętej marynarce, bez krawata czy w samej kamizelce.
1914-1929
W męskiej modzie obowiązywał typ angielskiego dżentelmena. Panowie nosili krótkie fryzury i niewielkie wąsiki. Nieduży kapelusz był okryciem głowy. Garnitury podkreślały szczupłość sylwetki. Marynarki były dopasowane a spodnie wąskie. Koszule miały miękkie, niskie kołnierzyki ze stonowanym barwnie krawatem.
Stroje ludowe
Stroje ludowe uzależnione były od regionu, warunków klimatycznych, stosunków społeczno-kulturalnych oraz historii w którym powstawał. Po I Wojnie Światowej zaczęto strój ludowy nosić tylko od święta, a nie jako ubiór codziennego użytku.
Zobacz pozostałe poradniki:
Fotografie – historia a wiek zdjęcia
Fotografie – kartonik a wiek zdjęcia
Fotografie – awers a wiek zdjęcia
Fotografie – rewers a wiek zdjęcia
Fotografie – ubiory a wiek zdjęcia
Fotografie – meble a wiek zdjęcia
Fotografie – wydarzenia rodzinne a wiek zdjęcia
Fotografie – pośrednie metody datowania zdjęcia
