Jak określić wiek fotografii na podstawie różnych informacji związanych ze zdjęciem? W tym poradniku poznasz sposób na rozpoznanie, identyfikację samego zdjęcia oraz obrazu jaki przedstawia, jego otoczenia i oszacowanie lat w których zdjęcie zostało wykonane.
Metody bezpośrednie datowania fotografii
To najprostsza i oczywista metoda. Sprawdź, czy na zdjęciu znajduje się opis osób i miejsca wraz z datą dokonany przez ówczesnego posiadacza. Napis może być wytarty lub zakryty klejem gdy zdjęcie było wklejone do albumu. Sprawdź, czy fotograf nie umieścił daty oznaczając zdjęcie swoim logotypem. Ten sposób datowania został opisany szczegółowo w poprzednich częściach poradnika.
Metody pośrednie datowania fotografii
Metody pośrednie to metody datowania poprzez wnioskowanie na podstawie elementów zdjęcia charakterystycznych dla różnych okresów w rozwoju fotografii. Datowanie pośrednie jest obarczone pewnym błędem w zakresie dat górnych. O ile dość dokładnie znane są daty dolne, czyli daty wprowadzenia danego rozwiązania na rynek, o tyle daty górne, czyli daty zaniku są różne. Czyli zdjęcie datowane jest na „nie wcześniejsze niż” ale trudniej jest określić datę późniejszą. Moment wprowadzenia danego rozwiązania na rynek mógł przebiegać stopniowo na różnych terenach, podobnie z opóźnieniem mogły wchodzić kolejne zmiany. Trzeba mieć to na uwadze datując fotografie metodami pośrednimi.
Putta czyli aniołki
Aniołki na rewersach wprowadzono w 60-tych latach XIX wieku. Ukazywały się w zmienionej formie aż do 1910 roku. Po 1900 roku na rewersach gościły jednak już rzadko. Jeden z rewersów pochodzi z 1905 roku z Wiednia. Prawie taki sam rewers widać na odwrocie zdjęcia z Wadowic z 1892 roku. Możliwe, że fotografowi Kral z Wiednia przypadł bardzo do gustu ten właśnie motyw aniołków i postanowił je zastosować.
Domy towarowe i atelier fotograficzne
Atelier w domach towarowych były zakładane od około 1890 roku. W Niemczech zabroniono działalności ich w 1934, a w Austrii w 1938 roku. Najwięcej takich atelier działało od 1896 roku. Fotografie tam robiono taniej, bez stosowania wielu rekwizytów i stosunkowo prędko wykonywane były zdjęcia. Prawie w każdym większym mieście w istniejących dużych domach towarowych zakładano osobne działy fotograficzne. Wiązało się to nie tylko z działalnością fotografa, ale także tworzono sklep z artykułami fotograficznymi. Często dla amatorów była zakładana ciemnia fotograficzna, a sam fotograf służył fachową pomocą.
Lata działalności: 1896 – 1923
Hermann Tietz urodził się 29.04.1837 w Międzychodzie. Spędził 20 lat w USA i wraz ze swoim siostrzeńcem Oskarem założyli w Gera pierwszy sklep. Założyli dalsze filie i około 1896 roku otworzyli domy towarowe w Berlinie i Hamburgu. W 1900 roku główna firma znajdowała się już w Berlinie. Hermann Tietz zajmował się fotografią i w jego domach towarowych znajdowały sie atelier fotograficzne. Zmarł 03.05.1907 roku w Berlinie i pobrzebany został na żydowskim cmentarzu Weissensee. Oskar Tietz zmarł w 1923 roku.
Lata działalności: 1905 – 1920
Bracia Kaspar i Max Freymann. Gdańsk.
Dom towarowy Braci Freymann otwarty został w 1905 roku. Po śmierci Maxa w 1913 roku firma należała do Kaspar, który przekształcił ją w spółkę GmbH. Po 1920 roku spółka należała do spakobierców braci Freymann. W 1939 roku skarb państwa skonfiskował pożydowskie mienie, ale dom towarowy dalej pod tą nazwą istniał.
Lata działalności: 1898 – 1927
Abraham Adolf Jandorf urodził się 07.02.1870 roku w Hengstfeld. Rodzicami jego byli Józef i Rika z domu Ansbacher. W 1894 roku ożenił się z Margarete z domu Hirschfeld. Po śmierci żony ożenił się powtórnie w 1928 roku z Heleną Lehmann. Zmarł 12.01.1932 roku w Berlinie. Pierwszy sklep otworzył w 1892 roku i już w 1898 roku wybudował dom towarowy na rogu Belle-Alliance-Straße, w którym znajdowało się atelier fotograficzne. Zakładał kilka domów towarowych, w których także działały zakłady fotograficzne. Wszystkie domy towarowe sprzedał w 1927 roku.
Lata działalności: 1899 – 1928
Jacobs, bracia Bertold i Hermann Israel otrzymali w spadku po Jakubie Israel w 1894 roku dom towarowy. Bertold urodził się w 1868 roku w Berlinie. W 1912 roku ożenił się ze swoją kuzynką Amy Solomon. Zmarł w 1935 roku w Berlinie. W 1905 roku Hermann popełnił samobójstwo i jedynym właścicielem został Bertold ze swoimi synami Wilfrid i Herbertem. W 1928 roku synowie przejęli kierownictwo nad firmą.
Malarz i fotograf
Kamea
Medale
Muza
Ukośne napisy
Promienie słońca
Baśniowe stwory
Zabawki dziecięce
Sieć atelier
Secesja na rewersach
Rok trzech cesarzy
Rekwizyty fotografa
Tło czyli blejtramy
Nagość dozwolona w atelier
Rewers i jego poziomy format
Fryzury
Kapelusze
Zwierzęta
Oznaczanie atelier
Architektura czyli atelier i dom fotografa
Fotografowie reklamowali swoje zakłady po 1860 roku rzadko, ale już po 1880 roku częściej, poprzez umieszczanie na rewersie wizerunku domu i atelier. Czasami widoczny był tylko front zakładu z dużym napisem Atelier fotograficzne i wiszącą przy wejściu szklaną gablotą pełną zdjęć. Na niektórych litografiach widoczne były szklane altany, w których fotografowano klientów. Najczęściej po remoncie zakładu drukowano tekturkę z widokiem domu, na którą później przez wiele lat naklejano cieniutkie fotografie. Zdarzało się, że wymyślano sobie widok atelier, który nijak miał się z rzeczywistością.
Litografie
Litografowie i ich działalność zawodowa
Bahrynowicz
Beck
Benekendorf
Pomocne wskazówki
Historia miasta
Pomoże nam także znajomość historii miasta np. kiedy wybudowano domy, nadanie nazw nowym ulicom, zmiana numeracji domów.
Archiwa
Poszukiwania w archiwach: możemy wykorzystać do tego miejscowe gazety. W gazetach tych fotografowie dawali ogłoszenie o otwarciu zakładu, fotograf wędrujący powiadamiał tam o swoim pobycie. Książki o fotografach przynoszą nam wiele dla nas przydatnych informacji np. o Walerym Rzewuskim działającym w Krakowie, czy wydany katalog winiet z krakowskich atelier.
Daty działalności atelier
Litografowie, lata otwarcia zakładów (trudna metoda)
Zabawki na zdjęciach
Zobacz pozostałe poradniki:
Fotografie – historia a wiek zdjęcia
Fotografie – kartonik a wiek zdjęcia
Fotografie – awers a wiek zdjęcia
Fotografie – rewers a wiek zdjęcia
Fotografie – ubiory a wiek zdjęcia
Fotografie – meble a wiek zdjęcia
Fotografie – wydarzenia rodzinne a wiek zdjęcia
Fotografie – pośrednie metody datowania zdjęcia
