Poluchowicz

stan obecny

W 1992 roku w Polsce było 96 osób noszących to nazwisko (kobiet i mężczyzn).

przodkowie

POLUCHOWICZ, ПОЛЮХОВИЧ, POLUHOVICH SERNICKI, СЕРНИЦКИЙ SERNICKI-JÓZEFOWICZ, СЕРНИЦКИЙ-ЮЗЕФОВИЧ SERNICKI-POLUCHOWICZ, СЕРНИЦКИЙ-ПОЛЮХОВИЧ PALUCHOWICZ, ПАЛЮХОВИЧ, PALUHOVICH Ród H.NAŁĘCZ, Г. НАЛЕНЧ

Nazwisko Poluchowicz słowotwórczo swój początek ma identyczny jak pochodzenie słów POLANIE, POLSKA. Językoznawcy słowa te wywodzą od słowa „POLE”. Twierdzą oni iż słowo polanie powstało gdy zaczęto tak określać ludność zamieszkującą Mazowieckie śródleśne polany, nazywane polami. Od słowa pole utworzono nazwę Słowian zamieszkujących te tereny określając ich polanami. Natomiast kraj w którym żyli polanie przyjęto nazywać Polską. W przywileju królowej z 1526 r. obok wymienianego nazwiska Poluchowicz występuje zapis Lucjan Poluch. W popisie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1528 roku wśród szlachty pińskiej także zapisano „Lucjan Poluch z Sernik sam”. Stąd można przyjąć że nazwisko Poluch poprzedzało utworzenie używanego do dziś nazwiska Poluchowicz. Słowo Poluch najprawdopodobniej było określeniem osoby zamieszkującej Mazowieckie pola. Nazwisko Poluchowicz pojawia się w szesnastowiecznych źródłach oraz w późniejszych opracowaniach Metryki Litewskiej oraz pracach historyków i etnografów. W roku 1563 Gołyński h. Prawdzic, Stanisław, przydomku Poluchowicz syn Andrzeja, opłaca pobór ze wsi Białołęka, woj. Mazowieckie, ziemia Warszawska. W książkach z okresu międzywojennego opisujących powiat piński etnograf Roman Horoszkiewicz stwierdza, że miejscowość Serniki zamieszkują Poluchowicze i jest to osada szlachty z Mazowsza. Ukraiński historyk Oleksandr Hruszewskij (Gruszewskij) w swojej pracy „Pinskoje Polesje” Poluchowiczów opisuje jako szlachtę wywodzącą się z Mazowsza. Końcówka – owicz jest typowa dla nazwisk typu patronimicznego charakterystyczna dla szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego . Nazwiska jakie nosili i noszą potomkowie osadników z Mazowsza biorą swój początek od Lucjana Poluchowicza ( Лукьяна Полюховичa ) i jego braci Bogdana, Stefana, Grynca, Malca, Sieńca Dmitrowiczów którzy 26 V 1526 r. żyjąc w Sernikach otrzymują przywilej spisany w Krakowie, który to wpisuje ich w społeczność bojarów-szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego. W końcu XVI i XVII w. Poluchowicze używają wyłącznie nazwiska typu odmiejscowego Sernicki, które przyjmują od miejscowości, którą zamieszkiwali. Nazwisko Sernicki utrzymuje jedna z gałęzi Poluchowiczów osiadła na Wołyniu. Znajdujemy ich wymienionych wśród wylegitymowanej szlachty wołyńskiej-Herbarz Wołyński. Jedna z gałęzi przyjmuje nazwisko Józefowicz od imienia Józef jakie nosił jeden z Poluchowiczów. Natomiast inna gałąź używa obu nazwisk pisząc się jako Sernicy-Poluchowicze. Bardzo częstym jest zapis nazwiska Poluchowicz jako Paluchowicz. Gniazdem rodowym, jak wymieniłem wcześniej, są Serniki. Leżą one około 30 km na południe od Pińska. Potomkowie Poluchowiczów na teren Sernik musieli przybyć przed 1498 rokiem, gdyż w przywileju królowej Bony z 6 III 1537r. zapisano, że nadaje Lucjanowi połowę dworzyszcza Sozonowskiego Biełotczyca i przyłańcza do ziem ojców i dziadów „którymi za czasów ks. Fedora i dawniejszych władał”. Właśnie w tymże 1498 r. ks. Fedor wiąże się z ziemią pińską biorąc za żonę Olenę córkę Marii i Semena Olelkowiczów. W konstytucjach sejmowych a w szczególności zapadłych w 1601r., które normowały szlacheckie nazwiska i herby występuje Sernicki h. Nałęcz, gdyż w tym okresie Poluchowicze używają wyłącznie nazwiska Sernicki. Poluchowicze do Sernik przybyli z Mazowsza. Musieli zamieszkiwać w Białołęce, ponieważ w dokumentach poborowych z tego okresu Gołyńscy noszą przydomek Poluchowicz. W tym czasie Mazowsze było jedną z najgęściej zaludnionych dzielnic Polski. Toteż drobna szlachta i rycerstwo w czasie pochodów wojsk rozglądała się za miejscami, gdzie by się można osiedlić. Często drogą ożenku z nadobną litwinką lub rusinką drobny szlachcic pozostawał na Litwie już na zawsze w jej stronach. Tak też mogło być z Poluchowiczem. W przekazach Poluchowiczów często określano jako Mazury. Osadnicy którzy zasiedlali kresowe ziemie a pochodzili z Mazowsza byli nazywani Mazurami. Wywodzili się z rycerstwa które tworzyła drobna mazowiecka szlachta.

Nazwiska pochodne od Poluchowicz to;

Paluchowicz, Poluhovich, Poluhowich, Poluchovich, Poluchowich, Polykhovich, Palyukhovich, Polyukhovich, Polyuhovich, Paliukhovich, Poliukhovich, Palukiewicz, Polukovich, Palukovich, Paluchiewicz.

Pisownia nazwiska tak długiego, często zapisywanego ze słuchu, przy braku odpowiedników liter i głosek w językach krajów, gdzie w późniejszym okresie Poluchowicze emigrowali prowadziła do utworzenia wymienionych wyżej form nazwiska Poluchowicz. Nazwisko to do dziś przekręcane jest w tak najróżniejsze sposoby że aż trudno sobie wyobrazić .Poprawne wypowiedzenie jak i zapis nazwiska Poluchowicz budził zawsze moją troskę. Do uzyskania pełnoletniości nosiłem nazwisko Paluchowicz gdy mój ojciec nosił Poluchowicz. Historia rodziny Poluchowiczów ma ścisły związek z ziemią poleską. Początek swój bierze na przełomie XV i XVI wieku, gdy z gęsto zaludnionego Mazowsza Dmitr Poluchowicz emigruje w poleskie błota i puszcze. Miejsce, gdzie osiadł to Serniki. Znajduje się ono około 30 km na południe od Pińska. W tych czasach były to jedne z najsłabiej zaludnionych regionów Litwy. Miały te okolice też swoje dobre strony. Okolica leżała nad brzegiem rzeki Stubła, dopływie Styru, który uchodził do Prypeci. Położenie takie dawało bardzo dobry układ komunikacyjny rzekami. Otaczające puszcze zapewniały dostatek drewna i zwierzyny, ponadto tereny sprzyjały bartnictwu. Rzeki dostarczały obficie ryb. Natomiast położenie wśród bagien i puszcz w naturalny sposób ochraniało żyjących tu Poluchowiczów od wrogów i morowego powietrza. Tak więc Dmitr swoje życie postanowił związać z wyniesioną ponad mokradła poleskie piaszczystą połacią ziemi w księstwie pińskim u brzegów rzeki Stubła. Jest to dawna osada, pierwsze wzmianki o niej możemy znaleźć już w 1449 roku, w którym to król Kazimierz Jagiellończyk przywilejem oddaje Serniki, Lubcze, Horohow, Markowiczy oraz dwa przysiółki Dorosin i Poworsko Olizarowi Szyłowiczowi prawem wieczności. Akt ten zapisany jest w metryce litewskiej księga N.3.p.56, przy nim w metryce wpisany rok od stworzenia świata 6597 to omyłka zamiast 6957 czyli 1449 rok. Serniki w tym czasie należały do księstwa pińskiego i były dziedzictwem potomków Narymuta Giedyminowicza. Ostatnim z Narymuntowiczów, który władał tą ziemią był Jurij Semenowicz, który zmarł bezpotomnie ok. 1471 roku. W tym roku król Kazimierz nadał Pińsk i okolice wdowie po ks. Semenie Olelkowiczu, ks.Marii. Ks. Maria w 1498 roku wydała swą córkę Aleksandrę (Olenę) za ks. Fedora Iwanowicza Jarosławicza Borowskiego z rodu wielkich książąt moskiewskich, syna Iwana Borowskiego z rodu Jarosławiczów. Kniaź ten zbiegł z Moskwy. Wchodząc w współpracę z Kazimierzem Jagiellończykim w 1490 r uzyskuje nadania m. in. Dawidgródka Pińska i Klecka. Fedor Iwanowicz Jarosławicz po śmierci ks. Marii zostaje udzielnym księciem pińskim. Na przełomie 1508/1509 r. kniaź piński i jego żona zawierają umowę z królem Zygmuntem I, w myśl której, darują królowi wszystkie swoje posiadłości na wypadek swej bezpotomnej śmierci. W zamian za co w 1509 roku od króla otrzymują przywilej biorący ich pod jego opiekę i zatwierdzający ich w dożywotnim posiadaniu tych dóbr. Przed śmiercią ks. Aleksandra zapisała swe posiadłości mężowi, umiera ona w 1518 roku. Król Zygmunt I przywilejem z 30 maja 1518 roku pozostawia go w dożywotnim posiadaniu wszystkich dóbr. Umowa z 1508/9 r. i przywilej z 1518r. gwarantowała królowi prawo kontroli nad nienaruszalnością darowanego mu terytorium. Ks. Fedor umiera pod koniec 1520 roku lub w początkach 1521 roku. Wcześniej, bo już w 1519 roku za życia ks. Fedora Zygmunt I przywilejem z 24 X 1519 r. prawa do tych dóbr przekazuje Bonie. W myśl przywileju po śmierci ks. Fedora księstwo pińskie winno przejść na jej własność. Po śmierci ks. Fedora dobra jego Zygmunt I powierza Jerzemu Iwanowiczowi Iliniczowi, marszałkowi nadwornemu, staroście brzeskiemu, kowieńskiemu i lidzkiemu. Rolą jego było spłacenie długów zmarłego i uregulowanie spraw prawno-administracyjnych przed oddaniem tych ziem królowej Bonie. W realizacji tych zadań w latach 1521-1522 pomocą swoją służył mu naturalny syn Zygmunta I biskup Jan. Latem 1522 roku Bona wysłała na Litwę dr Alifia celem objęcia w posiadanie księstwa pińskiego. Alifio udał się pierwsze do Wilna, gdzie przebywał król, zapoznał się ze stanem faktycznym dotyczącym księstwa pińskiego a z Wilna udał się na Polesie, aby przeprowadzić rewizje dóbr, zorganizować administrację i uporządkować dochody. Alifio na Polesiu przebywał do jesieni 1522 roku kiedy to powrócił do Krakowa. Od tej pory Bona zaczęła wykonywać swe prawa wobec księstwa pińskiego. Faktycznie jednak należy przyjąć, iż pełną władzę Bona nad księstwem pińskim otrzymuje w 1523 roku, związane to jest z wydanym w tym roku przywilejem Zygmunta I, mocą którego oddaje „zamek i miasto Pińsk z dworami Kleckiem, Horodkiem, Rohaczewem i ich miasteczkami i włościami, spadłe na niego po śmierci kniazia Fedora Jarosławicza i jego żony w posiadanie królowej Bonie”. Jesienią 1523 roku w dokumentach tyczących się tych ziem występuje dzierżawca księstwa pińskiego królowej, pisarz i starosta jej piński(1520-1539), klecki,horodecki i rohaczewski Iwan Michajłowicz Chorewicz z Kurzeńca. W ten oto sposób na arenie dziejów pojawia się Królowa Bona władczyni ks. Pińskiego oraz starosta piński Iwan Michajłowicz Chorewicz, za sprawą których na kartach historii pojawiają się Poluchowicze. Będąc starostą pińskim Iwan Michajłowicz Chorewicz w 1524 roku przeprowadza lustrację tych ziem. O sprawach związanych z lustracją na bieżąco w listach słanych do Krakowa informuje królową. Wśród informacji o lustracji i zagadnień związanych z zarządzaniem dobrami królewskimi pojawiają się informacje związane z niepokojami, a wręcz niemal ze stanem wojny między starostą łuckim kn. Fedorem Michajłowiczem Czartoryskim a mieszkańcami dóbr królewskich na Polesiu. Jeszcze przed objęciem księstwa pińskiego przez Bonę, Fedor Jarosławicz oskarżał przed królem Czartoryskiego o przywłaszczanie sobie znacznych obszarów ziemi należącej do księstwa pińskiego. Po przejęciu księstwa przez Bonę, po śmierci Fedora zatargi graniczne nie tylko nie ustały, ale przybrały na sile. Właśnie w obronie tych ziem w zdecydowany sposób występowali Poluchowicze, bowiem żyli oni na granicach księstwa pińskiego i włości starosty łuckiego kn. Fedora Michajłowicza Czartoryskiego, który swoją siedzibę miał w Czartorysku. Informacje o zasługach Poluchowiczów w obronie granic księstwa pińskiego przed zakusami Czartoryskiego słał w listach do Krakowa starosta piński Iwan Michajłowicz. Wynikiem przedstawiania zasług Poluchowiczów wniesionych w obronę granic księstwa pińskiego było wyniesienie osiadłych tam Poluchowiczów do stanu bojarskiego. W dniu 27 maja 1526 roku Piotr Kunca pisarz królowej Bony sporządza w Krakowie dokument przywileju dla Lucjana Poluchowicza Dmitrowicza i jego braci Bogdana, Grynca, Malca, Stefana, Sienca, zwalnia ich od tiahły i za wierne usługi, które oddali królowej do stanu bojarów-szlachty przyjmuje. Dokument ten był sporządzony na pergaminie z podpisem królowej Bony i z przywieszoną królewską pieczęcią. Przywilej ten został spisany w obecności Mikołaja Wolskiego kasztelana Sochaczewskiego, księdza Jana Lewickiego sekretarza łacińskiego Bony z Płocka. W roku 1528 w myśl uchwały Wielkiego Sejmu Wileńskiego dokonany zostaje popis wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego, w rejestrze którego zapisano, że wśród bojarów pińskich do popisu stawił się ”Poluch Lucjan z Sernik sam”. W latach 1526-1537 Poluchowicze żyjąc na ojcowiźnie nadal wiernie służą Bonie broniąc granic księstwa pińskiego przed Czartoryskim. W związku z ostrymi zatargami na pograniczu, w lutym 1537 roku królowa przeprowadza jedno z większych rozgraniczeń, które związane jest z przywłaszczeniem sobie znacznych obszarów ziemi przez Czartoryskiego będących we władaniu Bony. W związku z tym dochodzi do uzgodnień między Boną a Czartoryskim, że „ żeby komisary z obu stron wywedony byli i sprawiedliwost sja tym wsim kriwdam i szkodam wedle obiczaju prawa stala”. Komisarzami ze strony królowej zostają: namiestnik luboszański kn. Semen Bohdanowicz Odyncewicz i namiestnik skidelski, kryński jezierski i nowodworski Bohdan Hrynkowicz Wołowicz. Z ramienia Czartoryskiego występują kn. Iwan Andrzejewicz Połubiński i kn. Piotr Michajłowicz Ostrożecki. W wyznaczonym przez króla terminie 2.II.1537 roku komisarze obu stron przyjeżdżają do punktu granicznego nad Styrem i na podstawie zeznań świadków postawionych przez obie strony oraz informacji udzielonych przez dzierżawcę kaniewskiego i dubickiego Onikieja Hornostaja, który za czasów kn. Fedora Jarosławicza oglądał z polecenia króla te granice, przysądzają cały sporny grunt królowej, ponadto król ustanowił zastaw na Czartoryskim, by ubezpieczyć całość granic. W archiwum królowej znajdowała się cała grupa dokumentów, odnoszących się do tej sprawy, których regestra znajdujemy w kopiarzu Bony (Arch. Gł. W Warszawie. Kopiarz Bony M. L. III, 28 A., f. 21v, 23v.). Protokół z czynności komisarzy nie zachował się i nie wiemy jak dużo ziem odebrano Czartoryskiemu. O ilości jej można tylko wnioskować na podstawie przywileju dla Lucjana Poluchowicza jaki został sporządzony w Krakowie w dniu 6 III 1537 roku przez pisarza królowej Waleriana Protasowicza Suszkowskiego, w którym zapisano, iż Czartoryski „ mnogo zemli i puszczy i lowy i ozera naszy pod sebe zabrał i k temu imieniu swoemu Czartoryskomu prywłaszczył czerez mnoho let”. Przywilejem tym zatwierdza królowa Bona ziemię Lucjanowi Poluchowiczowi, który po ojcach i dziadach swoich ziemię w Sernikach „ Dworzyszcze Sezonowskie Biełotczyce od czasów księcia Fedora Jarosławicza i dawniejszych otrzymał i nią władał”. Z tych wywodów można wysnuć wniosek, że przodkowie Poluchowiczów na tereny Sernik przybyli z Mazowsza w drugiej połowie XV w. W przekazach Poluchowiczów określano jako „Mazury”, czyli osadnicy wywodzący się ze środkowej Polski. Tekst tego przywileju został sporządzony na pergaminie z podpisem królowej Bony i odciśniętą królewską pieczęcią. Dokumenty te znajdowały się w Sernikach do 1941 roku. O szlachcie szczycącej się pergaminami z podpisami królowej Bony Poluchowiczach w okresie międzywojennym pisze na łamach swojej książki „Tradycje ziemi pińskiej” Roman Horoszkiewicz dyrektor Muzeum Poleskiego w Pińsku. Pierwszy nakład tej książki ukazał się w 1928 r w Pińsku, a drugie wydanie uzupełnione w Warszawie w 1935 r. Teksty przywilejów z 1526 r. i 1537 r. zachowały się do dziś dzięki przeprowadzonej rewizji w latach 1554-1559 kiedy to zostały okazane i spisane przez rewizorów. Okazanie pergaminów królewskich przez Poluchowiczów i ich spisanie przez rewizorów miało miejsce w 1555 r. Treści tych przywilejów opublikowane zostały w księdze„ Rewizja puszcz i pierechodow zwierinnych w Wielkim Księstwie Litewskim s prisowokuplenijem gramot i priwilegij na wchody w puszczy i na zjemli sostawlennaja starostoju mścibogowskim Grigoriem Bogdanowiczem Wołowiczem w 1559g. s pribawlenijem drugoj aktowoj knigi, soderżaszczej w sjebie priwilegji dannjja dworjanam i swiaszczennikam pińskogo powieta sostawliennoj w 1554 godu” wydanej w Wilnie w 1867 roku. Z zapisów tych możemy ustalić, iż Lucjan Poluchowicz syn Dmitra miał przynamniej siedmiu braci. Byli to: Bogdan, Brynko, Kiryk, Malc, Sawa, Sienko, Stefan. Okazanie przez ziemian powiatu pińskiego Bogdana, Sawę, Kiryka Poluchowiczów przywilejów Królowej Bony, miało miejsce w 1554 roku. Stąd wnioskować można, iż w Sernikach żyli: w 1526 roku Bogdan, Grync, Malec, Stefan, Sieńca, Lucjan, a w 1554 roku: Bogdan, Sawa, Kiryk. Szczegółowy opis dworzyszcza Bieliothczicz możemy odnaleźć dzięki przeprowadzonej lustracji przez starostę pińskiego Stanisława Chwalczewskiego w księstwie pińskim i kleckim w latach 1552 – 1555. Wtedy to przeliczano ziemię na włuki, morgi i pręty. Pierwszą połowę dworzyszcza Bieliothczicz posiadają Nienad i Dawyd Ziethkowiczy mają tego 1 włokę 19 morg i 19 prętów. Drugą połowę dworzyszcza Bieliothczicz posiadają Poluchowicze: – w miejscu zamieszkania 3 pręty – na Osowcze morg 2/10p. – u Biesiothki morg 1/17p. -w Rodniny morg 8/10p. -w Hlinissczach 12p. -w Boru 14p. -na Przyboczu 21 p. -za Lipą 10p. -tamże we dwu miesczu morg 2/24p. -na srzod polia morg 2/16 p. -tamże morg 1/20p. -na Gnoiniczy 18p. -na szod pol 15p. -na Ssacnikach morg 2 -za Brodkiem 16 p. -na Werethinkach morg 2/6p. – na Ssieremoniach morg3/2p. -tamże morg 1/5p. Razem „Them dworyssczu s pierwwssy y s theraznieysy pomiary wymierzono włok 1/1/9 grunthu nadder podłego; kthore do thego czasu dzierżą za listhem sławney pamięczi kro: jey mczi Bony boiare Poliuchowiczy na służbie ziemsky za listhem kro. Jey mczi Bony dzierżą. Czisz boiare Poliuchowiczy maią pod sobą drugie dworysscze Poliuchowicz thakże za listhem sławney pamięczi kro. jey mczi maią”. Poza tym w Sernikach było jeszcze dworzyszcze Misiewicz, gdzie żyli Roman Nyenathowycz, Pacz Iwanowycz, Nacz Nyesthkowycz, Mamon Juchnowicz, Mychno Malczynowycz, Szyemyon Thruchanowycz,Hrycz Myszyuczycz 2w./28m./2p. oraz dworzyszcze Kosczyukowicz 1w/25m/5p. gdzie żyli Hrycz Dawydowycz i Pacz Iwanowycz i czwarte dworzyszcze Chylymonowicz 1/18/5 gdzie żyli Lyewon, Lunyecz, Czudyno Nyestorowyczy. Pomiaru na włoki Sernik dokonano wiosną 1555 roku wymierzając w Sernikach razem 9w/2m/10p. Kolejną lustrację ziem na polecenie króla Zygmunta Augusta przeprowadzono w latach 1561 – 1566. W zapisach z tego okresu potwierdzono stan połowy dworzyszcza Bieliothczicz, który był w posiadaniu Poluchowiczów. Zagadką dla mnie jest zachowany zapis znajdujący się w aktach byłego Archiwum Komisji Skarbu w Warszawie, gdzie Wiktor Wittyg przy współudziale Stanisława Dziadulewicza natrafili na zapis, iż „Gołyński h. Prawdzic, Stanisław przydomku Poluchowicz syn Andrzeja w roku 1563 opłaca pobór ze wsi Białołęka woj. Mazowieckie, ziemia warszawska”. Jakie jest źródło przydomku Gołyńskich, Paluchowicz pozostaje do wyjaśnienia. Prawdopodobnie ma to powiązanie z miejscem, z którego Poluchowicze migrują na Polesie. Być może przydomek ten jest początkiem utworzenia nazwiska Poluchowicz. Od przydomku co w tych czasach było często praktykowane, tworzono nazwiska gałęzi rodu. Kolejne informacje o Poluchowiczach pochodzą z popisu wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1565 roku, gdy hetmanem W. Ks. Lit. jest Mikołaj Radziwił Czarny wojewoda Trocki, szwagier króla Zygmunta Augusta. Król w 1565 r. ofiarował mu Dawidgródek który przed wyjazdem do Włoch Bona przekazała swojemu synowi Zygmuntowi Augustowi. W czasie popisu wojska 19 VI 1565 roku spisany zostaje „Sawa Poluchowicz przybyły na wałachu w pancerzu i przyłbicy z oszczepem”, przynależy on do chorągwi pińskiej. Następna wzmianka o Poluchowiczach pojawia się w popisie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1567 roku, które popisywało się w związku z uchwałą sejmu Grodzieńskiego. W dniu 8 X 1567 roku do Krasnej Wsi stawili się „Kiryk Poluchowicz z dymu na klaczy z rusznicą, Żdan Poluchowicz z dymu na klaczy z szablą i rohatyną, Gryniec Poluchowicz z dymu na klaczy z siekierą i rohatyną”. Należy przypuszczać, iż stawiło się więcej Poluchowiczów, lecz zachowany rejestr w tym miejscu był uszkodzony i pozostaje bez imienia i nazwiska zapis o osobie, która pochodzi z Sernik. Tak więc na popisie pojawiło się przynajmniej czterech Poluchowiczów. Popis ten był przeprowadzony przed hetmanem W. Ks. Lit. Grzegorzem Aleksandrowiczem Chodkiewiczem. W tym popisie wojska z powiatu pińskiego spisano 234 konie bojarów oraz 23 drabów tj.: poddanych, których wysyłali bojarzy litewscy lub wdowy po bojarach w celu spełnienia obowiązku służenia ojczyźnie w czasie wojny jaki ciążył na szlachcie. Na podstawie tych źródeł można stwierdzić jak liczna była rodzina Dmitra. Przytoczone powyżej źródła wymieniają jego ośmiu synów: Lucjana, Bogdana, Stefana, Sawę, Kiryka, Grinca, Malca, Sienca. Kolejnym dokumentem opisującym Serniki w XVII wieku jest rejestr podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, woj. brzeskie – litewskie. W dniu 8 XI 1673 roku złożony zostaje rejestr podymnego powiatu pińskiego sporządzony przez Samuela Kołba. W tym rejestrze podymnego można znaleźć jeden dym spisany w Dzikowiczach Wielkich nad Prypecią panów Marcina i Piotra Hrycewiczów Sernickich. Natomiast z Sernik u brzegów Stubła wymienionych zostaje 15 dymów, które zamieszkiwało 27 Sernickich. W XVII w. Poluchowicze używają nazwiska Sernicki utworzonego od nazwy Serniki jakie zamieszkiwali.

A oto Sernicy w dymach z Sernik:

Iwan i Konrad Sernicki 1dym Aleksander Sernicki 1d. Fedor i Kalenik Michajłowicze Serniccy 1d. Choma, Karp Fedorowicze Serniccy 1d. Stefan i Trochim Jakubowicze Serniccy 1d. Wasili Józefowicz z bratem swoim Serniccy 1d. Piotr Fiłonowicz Sernicki 1d. Iwan Sozonowicz z bratem Sernicki 1d. Marcin i Wasilej Hrehorowicze Serniccy 1d. Jowchim i Roman Serniccy 1d. Kalenik i Sidorowicz Sernicki 1d. Fedor i Doromen Serniccy 1d. Mikołaj i Dawid Michnowicze Serniccy 1d. Lew Onuszkiewicz Sernicki 1d. Andrzej i Iwan Serniccy 1d.

Osoby badające zaludnienie W. Ks. Lit. przyjmują iż w tym okresie historii w dymie zamieszkiwało 8 osób, z tego można określić iż w Sernikach w 15 dymach żyło około 120 osób Sernickich – Poluchowiczów. Tak więc można powiedzieć, że Poluchowicze – Sernicy szybko się rozradzali. Ten rejestr podymnego poza Sernickimi nie wymienia innych dymów w Sernikach. Pomimo strat w ludności po ogromnych wyniszczeniach kraju w związku z walkami po 1648 r. z Kozakami, Rosją, Turcją, Brandenburgią, Siedmiogrodem oraz różnych epidemii jakie w tym czasie przechodziły w Europie Serniki były dużą osadą. W tym czasie ludność W. Ks. Lit. spadła o około 50 %. Badający zaludnienie woj. brzesko – litewskiego obliczają, że utraciło ono 1/3 dymów szlacheckich. W roku 1834 Józef Ignacy Kraszewski w czasie swojego pobytu w Sernikach stwierdza, iż osada liczyła ok. 240 dymów. Opisując ją w części „Osada Sernicka” zbioru „Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy”. Pisze, iż Serniki zamieszkują liczne rodziny Sernickich, Poluchowiczów, Dubinów, Szołomyckich, Szuszków, Boryczewskich, Kudernickich, Machnowiczów, Hornowskich oraz liczna rzesza żydów, którzy rządzą wszystkim w osadzie, mają np. 4 karczmy, w których, swatają, godzą, kłócą, najmują do pracy. W trakcie pobytu w Sernikach Kraszewski wykonuje szereg rysunków ołówkiem, portretując mieszkańców Sernik i Polesia oraz widoki, między innymi osady Sernickiej. Współcześnie rysunki te przechowywane są w zbiorach graficznych biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. W połowie XIX w. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” mówi o Sernikach, iż osada ta leży po obu brzegach Stubła dopływu Styru. Na prawym brzegu znajduje się okolica szlachecka 222 osad i 1356 mieszkańców. Na lewym brzegu ma 50 osad pełnodziałowych, które za poddaństwa należały do Skirmuntów. Wokół Sernik rozpościerają się duże obszary łąk, dlatego też mieszkańcy Sernik chowają dużo bydła i owiec. We wsi znajduje się cerkiew i dzwonnica wzniesiona w 1821r. (źródła mówiące o zabytkach Ukrainy podają datę powstania cerkwi i dzwonnicy 1722 r ) p.w. św. Dymitra. W okresie porozbiorowym Poluchowicze stają się mieszkańcami guberni mińskiej. Represje wobec szlachty tych terenów zaczęły się już za panowania Katarzyny II. Władze rosyjskie zaczęły się domagać dowodów potwierdzających szlachectwo. Aleksander I żądania te ponowił. Dotykało to najbardziej niższych warstw szlacheckich wśród których wypadki utraty dowodów szlachectwa były częste. Nie dotknęło to rodu Poluchowiczów. Polska szlachta na Litwie i Białorusi wzięła liczny udział w powstaniu listopadowym. Daniną krwi dawała wyraz szlachecko-polskiej świadomości narodowej. W okresie po powstaniu listopadowym poddawano ją najróżniejszym represjom. Miały one doprowadzić do osłabienia ich pozycji politycznej. Władze carskie dążyły do deklasacji szlachty polskiej ponieważ było to społeczeństwo polskie buntujące się wobec poczynań władz carskich. Mimo czynionych przez władze zaborcze wysiłków w kierunku likwidacji i wynarodowienia drobnej szlachty zachowała ona głębokie przywiązanie do tradycji i polskości. Zaangażowanie drobnej szlachty w powstaniu styczniowym 1863 roku było nie mniejsze niż w poprzednich ruchach zbrojnych. Szczególnie liczny był udział drobnej szlachty w oddziałach powstańczych. Drobna szlachta udzielała też pomocy w aprowizacji oddziałów powstańczych, zajmowała się przerzutem broni i amunicji. Po upadku powstania rządy Murawiewa przystąpiły do represji wobec polskiej szlachty. Sądy wydawały wyroki mówiące o konfiskacie mienia i zesłaniu na Sybir lub w głąb Rosji. Wśród osób represjonowanych nie zabrakło Poluchowiczów. W spisie osób skazanych przez sądy Murawiewa określanych jako polityczni przestępcy których wyrokiem sądu pozbawiano majątku przez konfiskatę mienia odnajdujemy Ludwika Poluchowicza-Sernickiego z guberni mińskiej. We wrześniu 1864 r wydano wyrok konfiskując mu majątek, skazując go na wygnanie jak to określano „na pobyt w Tomskiej guberni”. Lata zaborów prowadzą do zatracania związków z Polską i językiem polskim. Wyznając prawosławie i żyjąc w zaborze rosyjskim używają między sobą języka ludowego, określanego jako tutejszy charakteryzuje się on domieszką wielu słów polskich. Długie lata zaborów doprowadzają do zaniku polskości wśród żyjącej na Polesiu szlachty zagrodowej w tym Poluchowiczów. Jedynie jagiellońska tradycja szlachecka mocno zakorzeniona w tradycji przekazywana z pokolenia na pokolenie przetrwała do współczesności. W okresie, gdy Polska w 1918r. odzyskuje niepodległość Serniki należą do Polski. Władze oprócz osadzania osadników wojskowych na kresach prowadzą szeroko zakrojoną akcję repolonizacji wśród szlachty zagrodowej. Powołany zostaje Komitet Do Spraw Szlachty Zagrodowej na wschodzie Polski. Na ziemiach wschodnich utworzony zostaje Związek Szlachty Zagrodowej. W okresie między wojennym Serniki poza Poluchowiczami zamieszkuje liczna rzesza żydów. Oni to z reguły prowadzą tu działalność gospodarczą. Rejestr osób prowadzących działalność gospodarczą z 1929r. w Polsce wymienia tylko dwu Poluchowiczów w Sernikach. Są to kowal A. Poluchowicz i M. Poluchowicz prowadzący handel artykułami spożywczymi. Pełny wykaz osób prowadzących działalność gospodarczą w miejscowości Serniki w1929 r. wymienia następujące zawody oraz osoby które te zawody wykonywały:

MIASTECZKO SERNIKI POWIAT PIŃSK 2837 MIESZKAŃCÓW

Lekarz (врач) AL. PUCHNAROWICZ Aptekarz (aптекарь) H. AGELMAN Handel bydłem (торговля скотом) J. KA¬ Fryzjer (парикмахер) СH. FELDMAN Kooperatyw (кооператив) « ZGODA» Kowal (кузнец) FURLES, A. POLUCHOWICZ Krawiec (портной) A. BUKALEMIDZ, S. BUNIN Eksploatacja lasów(эксплуатация лесов )M. TEJTELBAUM, B.WASERMAN Budowa łódek (строителство лодок) F. KA¬ Młyny (мелницы) P. JONITZ, P, KONIK Murarz (каменщик) R. OSTROWSKI Olejarnie (маслобойня) SZ. TEREBIŁO Piekarz (пекарь) R. FELDMAN, L. GOLDMAN Rzeźnicy (убойцы) SZ. TURKIEWICZ, C. KA¬ Skóry (шкуры) Z. BETWINIK, M. TURKIEWICZ Spirytualia (торг. спиртом) GOLDMAN Artykuły spożywcze (продовольственные товары ) N. BOBROW, S.CYPERSZTEJN, L. FIJAŁEK, A.FURLAJT, M. KAUFMAN, B. KA¬, M. KRYNIUK, M. POLUCHOWICZ, L. SZUSTER, CH. TEJTELBAUM T .TOPMAN GR. TURKIEWICZ, B. WASERMAN, M, WINIAR, M. ZILBERFARB, R. ZILBERFARB, Stolarz (столар ) S. GŁADOWICZ, L .SURKIEWICZ Szewc (сапожник) H. KAUFMAN Wyroby tytoniowe (табака ) F. KRZYŻANOWSKI

Analizując ten zapis o Sernikach można powiedzieć iż było to dość duże miasteczko. Ilości osób które prowadziły tu działalność gospodarczą jak na warunki życia Polesia była znaczna. Po 17 IX 1939 r Serniki znajdują się na terenach zajętych przez armię czerwoną. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki w 1941r. Serniki znajdują się pod okupacją niemiecką. W czasie II wojny światowej w szeregach partyzantki poleskiej oraz po wkroczeniu w 1944 r armii czerwonej licznie Poluchowicze biorą udział w walkach przeciw okupantowi niemieckiemu. W szeregach partyzantki i armii czerwonej ginie około 200 Poluchowiczów, upamiętnia ich pomnik wzniesiony w centrum Sernik, obok cerkwi, gdzie na granitowych tablicach są wyryte ich imiona i nazwiska. Od XIX w. Poluchowicze licznie emigrowali z Sernik osiedlając się po całym świecie. Aktualnie można ich spotkać w Europie Zachodniej, Amerykach, Azji i Australii. W Polsce w roku 1990 zamieszkiwało 56 osób o nazwisku Paluchowicz i 96 osób o nazwisku Poluchowicz oraz 43 osoby o nazwisku Sernicki. Dane te są oparte na ewidencji PSEL i zostały zaczerpnięte z pracy Kazimierza Rymuta „ Nazwiska Polaków”. Częstym jest zapis nazwiska Poluchowicz jako Paluchowicz. W krajach anglo – saskich, USA, Kanadzie -ch- zastąpiono -h-, -w-, -v-, -cz zastąpiono –ch tworząc zapis Poluhovich oraz liczne tego odmiany . Ponadto w różnych krajach i czasach wieloliterowe nazwisko Poluchowicz deformowano i przybierało ono różne formy jak: Paluchowicz, Poluhovich, Poluhowich, Poluchovich, Poluchowich, Polykhovich, Palyukhovich, Polyukhovich, Polyuhovich, Paliukhovich, Palukiewicz, Poliukhovich, Polukovich, Palukovich, Paluchiewicz. Niektórzy pozostali przy nazwisku Sernicki. Są też grupy rodzin, które noszą nazwisko Sernicki-Poluchowicz i Sernicki-Józefowicz bądź Józefowicz. Aktualnie w Sernikach mieszka około 3500 osób, ponad 80% to rodziny Poluchowiczów tj. ponad 3000 osób. Dla przykładu obecnie w Sernikach mieszka 57 osób, które mają nazwisko Iwan Iwanowicz Poluchowicz czyli Jan syn Jana Poluchowicza. Wśród mieszkańców Sernik jest 1000 osób o tym samym imieniu i nazwisku Jan Poluchowicz. Duże skupisko Poluchowiczów znajduje się w Dzikowiczach Wielkich nad Prypecią bliżej Pińska. Bardzo dużo osób o nazwisku Poluchowicz zamieszkuje całe Polesie to jest Pińsk i jego okolicę oraz miejscowości wokół Sernik. Duża liczba osób w poszukiwaniu lepszego życia emigrowała w różne strony świata. Dla przykładu pierwsi Poluchowicze do Stanów Zjednoczonych przybyli w drugiej połowie XIX w. Zamieszkują obecnie w stanach Conecticet, Texas, Nev-Jersej, Pensylwania, Ilinois. Aktualnie na świecie żyją dziesiątki tysięcy potomków Poluchowiczów, których przodkowie z Mazowsza w końcu XV w. trafili na Polesie i osiedli w Sernikach. Tradycja szlachecka-bojarska w Sernikach trwa po dzień dzisiejszy i jest pielęgnowana przez Poluchowiczów zamieszkujących Serniki. W szkole młodzież na lekcjach historii poznaje dzieje swojego miasteczka, zorganizowała salę tradycji, w której zbierane są pamiątki dotyczące Sernik. Salę tradycji zdobi herb Nałęcz wymalowany przez samych uczniów oraz ogromna tablica, na której spisano historię Sernik a wraz z nią nieodłącznie związaną historię rodu Poluchowiczów-Sernickich h.Nałęcz. Najstarszym oryginalnym dokumentem jaki zachował się do dziś, w którym jest mowa o Poluchowiczach jest „ Rejestr popisu wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego” 1567 r . Jest to najpełniejszy zachowany rejestr popisowy szlachty litewskiej. Znajduje się on w zbiorach Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Rejestr znajduje się w Warszawskim Archiwum Radziwiłłów dz. VII, sygn. 83. Jest to licząca 860 kart księga spisana w języku ruskim oprawiona w wytłaczaną skórę. Zamieszkujący Serniki Poluchowicze szykują się do obchodów 500 lecia nadania przywilejów przez Bonę. Dlatego ważnym elementem tych obchodów było by odnalezienie zaginionych w 1941r. oryginalnych pergaminów królewskich przywilejów z podpisami królowej Bony oraz królewskimi pieczęciami.

Szkoła w Sernikach – ekspozycja dotycząca historii osady i rodu.

Józef Ignacy Kraszewski- rysunek ze zbiorów graficznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie „Osada Sernicka”

Tekst przywileju Królowej Bony 27.V.1526 r.

Tekst przywileju Królowej Bony z 6.III.1537 r.

kontakt

Proszę o kontakt i informacje wszystkich, którzy mają jakiekolwiek informacje o rodzinie i zaginionych oryginałach dokumentów królewskich.

Jan Poluchowicz