„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 37 osób noszących nazwisko Frankenstein: 15 w woj. bydgoskim, 10 słupskim, 3 gdańskim, 4 olsztyńskim, po 2 w woj. krośnieńskim i poznańskim, 1 szczecińskim; 1 Frankestein w woj. poznańskim; 2 Frankiensztajn w woj. wałbrzyskim. Historycznie na Pomorzu nazwisko to notowane było w powiatach bytowskim i kartuskim: w 1780 r. niejaki Franckenstein mieszkał w Niezabyszewie, a tuż przed wojną w 1939 r. w Rekowie gospodarzem był również Frankenstein. Księga adresowa Bytowa z 1925 r. podaje 10 mieszkań, gdzie mieszkali Frankensteinowie (najczęściej przy dzisiejszej ul. Lęborskiej). W powiecie kartuskim w 1773 r. dzierżawcą w Nowym Dworze (Klein-Neuhof) pod Sulęczynem był Johann Frankstein; w 1920 r. gospodarzem w przysiółku Emilienhof pod Gołubiem był niejaki Frankenstein, wcześniej, w 1906 r., sprawował on funkcję sołtysa w Gołubiu; w Gowidlinie na początku XX w. listonoszem był również Frankenstein i wreszcie przed wojną w 1939 r. w Kłobuczynie mieszkały 4 osoby o tym nazwisku.

Wywodzi się ono niewątpliwie od miejscowości Frankenstein. Tak nazywały się m.in. Ząbkowice Śląskie, których dokumentację przytacza prof. Sanisław Rospond: Wrankensten, Vrankensteyn z XIII w., Frankenstein z 1287 r. W XIX w. spolszczono tę wersję niemiecką na Franksztyn, jak drugi człon w nazwie Olsztyn (z niemieckiego Allenstein) czy Hamersztyn, dziś Czarne w powiecie człuchowskim (z niemieckiego Hammerstein). Nazwę Frankenstein St. Rospond odnosi do form Frankowie, Francja czy Franciszek, przywołując też miejscowości Frankenberg, Frankfurt. Dorzucić tu można miasto Frankenhausen Bad z obwodu Halle pod Lipskiem; I. Zoder dodaje tu jeszcze takie miejscowości z Hesji i Palatynatu, a samo nazwisko przytacza z 1411 r.: Bernd Frankenstein. Również nasz historyk Jan Długosz w swoim dziele „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” („Księga uposażeń diecezji krakowskiej”) podaje od 1440 r. omawiane nazwisko w wersji spolszczonej Frankstey, a znawca staropolskich niemieckich nazw osobowych w Polsce, Z. Klimek odnosi je do Ząbkowic lub innych wyżej podanych nazw miejscowych.

Edward Breza