„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 145 nosicieli nazwiska Lietzau: 123 w woj. gdańskim, 5 słupskim, 12 pilskim, po 1 w woj. elbląskim, częstochowskim i piotrkowskim; 46 Litzau: 3 w woj. bydgoskim, 33 gdańskim, 9 toruńskim, 1 włocławskim; 1 Licaw w woj. gdańskim; 208 Licau: 3 w woj. elbląskim, 157 gdańskim, 2 słupskim, 26 toruńskim; 11 Licał w woj. gdańskim; 1 Lical w woj. katowickim; 46 Liecau: 4 w woj. bydgoskim, 37 gdańskim, 5 katowickim; 8 Lietzow: 6 w woj. gdańskim, 2 słupskim; 24 Licow: 5 w woj. gdańskim, 19 słupskim; może tu też należy nazwisko Lietznau u 3 osób z woj. gdańskiego. Obecnie to nazwisko występuje na północy Kaszub, m.in. w Łebczu, Mieroszynie, Sławoszynie, Werblini; na północy Kaszub i w ziemi lęborskiej było ono też historycznie zapisane.
W księdze mesznego parafii Żarnowiec figuruje pod 1763 r. Mathias Licau, w księdze chrztów parafii Żarnowiec z lat 1786-1819 zapisani zostali: Anna uxor Martini Almann de villa Rybno nata Licałowna Lutherana 1792 r., Jacobo Licau z Karlikowa 1804, 1806, 1812, 1816, 1817, 1819 r., pisany też Jacobus Litzau 1809 r., w księdze metrykalnej parafii Kielno w powiecie wejherowskim zapisana została w 1788 r. Marianna Licałka. W księdze metrykalnej parafii św. Trójcy w Wejherowie utrwaleni zostali: Auguste Licau 1899 r., Martha Lietzau 1901 r. i Johann Litzau 1896 r. W Lęborskiem występuje gbur Jürgen Lietzow 1709 r. w Obliwicach, Jakub Lietzow i jego ojciec Marcin Lietzow w Wysokiem w 1711-1712 r. W Połęczynie, (gm. Somonino) w powiecie Kartuzy w latach 1855-1900 nauczycielem był Adolf Lützow.
Nazwisko pochodzi od zniemczonej słowiańskiej nazwy miejscowej Lietzow (może i innych, o których za chwilę), dziś Lisowo w powiecie Łobez (obecnie woj. zachodniopomorskie), notowanej historycznie Lizow 1276 r., Lisowe 1320 r., Litzow 1618 r., 1780 r., Liezow 1784 r. i objaśnianą E. Rzetelską-Feleszko i J. Dumę jako topograficzna od rzeczownika lis lub dzierżawcza od nazwy osobowej Lis. Podobnie objaśnił tę nazwę F. Lorentz, dodając także zaginioną wieś Lietzow na Rugii, zapisywaną Lisowe i Lizowe 1532 r., Lieschen 1692 r. Nie wykluczył jednak podstawy w postaci nazwy osobowej Lisz od przymiotnika lichy. Onomasta niemiecki R. Zoder wywodzi niemieckie nazwisko Litzau od nazwy miejscowości Litzau w Bawarii lub Lützow w Meklemburgii, samo nazwisko podaje z 1433 r. jako Liczouwen i z 1446 r. jako Lytzow. M. Jeżowa notuje m.in. w Meklemburgii wieś Lüssow w powiecie Güstrow notowaną w 1226 r. Lussowe oraz Lützow w powiecie Schwerin notowaną w 1271 r. Luthzowe i sprowadza je do prasłowiańskiej postaci ljušev- (od imienia typu Lutogniew).
Geografia podpowiadałaby jako podstawę omawianych wariantów nazwiska wieś Lisowo, niemieckie Lietzow w powiecie łobeskim. Nie wykluczona jest jednak Meklemburgia, jako że mamy w zasobie polskich, a głównie pomorskich nazwisk takie, które wywodzą się od nazw miast powiatowych w Meklemburgii, jak np. Parchim i historyczne Gadebusch (XVII-wieczny gramatyk gdański), nie mówiąc już o nazwiskach od wsi meklemburskich. Niektóre osoby dziś pisane Lietzau, Lietzow, Licau, Licał mogły się historycznie pisać Li(e)tz lub Lica i zawdzięczają swoje nazwisko zdrobnionemu imieniu od pełnego imienia Łukasz, po łacinie Lucas. Wtórne -au pojawia się w wielu nazwiskach; zapis Licau czy forma żeńska Licałka to spolszczenie fonetyczno-graficzne i morfologiczne nazwiska Lietzau. Z kolei formy Litzke 1 w woj. katowickim, Licke 9: 1 w woj. warszawskim, 8 wrocławskim; Litzka 6: 5 w woj. katowickim, 1 wałbrzyskim (poświadczone na Pomorzu także historycznie) mogą być postaciami dolnoniemieckimi od imienia Lukas. W przytaczanych wyżej nazwach miejscowości nie mamy wprawdzie zapisu Lietzau, ale słowiański przyrostek -ov Niemcy regularnie oddawali przez -au, (porównaj np. Kischau: Kiszewa, Subkau: Subkowy, Prockau: Prokowo i inne).
Edward Breza
