„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 2 osoby noszące nazwisko Rostan w woj. toruńskim; 1 Rostaniec w woj. warszawskim; 28 Rostański: 19 w woj. katowickim, 4 opolskim, 5 wrocławskim; 7 Rostanowski: 2 w woj. bydgoskim, 4 elbląskim, 1 gdańskim; 294 Rostankowski: 147 w woj. bydgoskim, 53 elbląskim, 62 gdańskim, 20 pilskim.

Historycznie niektóre z wyliczonych nazwisk poświadczone zostały na Kociewiu (Drzycim, Stara Kiszewa) i na południowych Kaszubach (Ugoszcz pod Bytowem, Wiele). W Drzycimiu w 1784 r. w księdze metrykalnej tamtejszej parafii zapisany został Mathias (w dopełniaczu liczby pojedynczej Mathie) Rostankowski, w księdze metrykalnej parafii Stara Kiszewa utrwaleni zostali: Joseph Rostankow w 1795 r. i Michael Rostankowski w 1797 r. Najwięcej zapisów pochodzi z ksiąg metrykalnych parafii Ugoszcz: z księgi chrztów: Maciej i Krystyna Rostank, Rostankowski i Roztenkowski ze Studzienic. Pojawia się też zapis Mathia Roztenkowski w księdze ślubów (jako świadek) i zgonów i raz Rostankowski w księdze zmarłych w latach 1783-1792. Inni w Księdze Szkaplerza Świętego: Antoni Rostank odnotowany w 1823 r., Gertruda Rostanck w 1837 r. W tzw. summariuszu parafii Wiele w powiecie chojnickim w latach 1769-1790 zapisani zostali: 2 razy Lukas Rostankowski, 1 Jakob Rostankowski, 5 razy Mathias Rostankowski, 6 razy Mateus Rostankowski.

Ten typ nazwiska pochodzi od formy podstawowej Rostan. Od niej utworzono formację patronimiczną za pomocą przyrostka -ec: Rostaniec; -uk: Rostaniuk na kresach wschodnich Polski i modelowo za pomocą przyrostka -owski: Rostankowski oraz -ski: Rostański. „Słownik nazwisk” nie odnotowuje wariantu Rostan(e)k, poświadczonego w Ugoszczy i powstałego za pomocą -(e)k. Ten sam Maciej Rostank notowany jest z wtórnym przyrostkiem -owski: Rostankowski i hiperpoprawnie (na tle kaszubskiej mowy typu gamba) Roztenkowski.

Podstawowe nazwisko Rostan pochodzi od rzeczownika rostań lub rostanie, znanego w polszczyźnie od XV w. w znaczeniu „droga rozstajna”, jak podaje Aleksander Brückner. Oprócz tego ten wyraz mógł oznaczać „rozstęp, rozdział, przerwę” i „rozłąkę”. Chodziło tu więc o „człowieka, który mieszkał obok skrzyżowania dróg”. Podobnie powstawały znaczeniowo nazwiska typu: Góra, Las, Łąka, Pole na określenie tych, co „mieszkali na górze, obok lasu, łąki czy pola” (porównaj semantyczne odpowiednie niemieckie: Berg, Wald, Wiese, Feld i łacińskie w formie przymiotnikowej: Montanus, Silvestris, Pratensis, Campestris). Jest las między wsiami Kalisz, Kruszewo i Lipuska Huta w powiecie kościerskim, zwany Rostanie i udokumentowany w tej formie od 1790 r. Jest też przysiółek Rozstanki w gminie Latowicz w woj. siedleckim, od którego jednak trudno wywodzić nazwisko Rostankowski bez znajomości jego historii.