„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 67 osób noszących nazwisko Peplinski, w tym 48 w woj. bydgoskim, 14 gdańskim, 4 słupskim, 1 łódzkim; 3151 Pepliński, w tym 792 w woj. bydgoskim, 91 elbląskim, 1267 gdańskim, 359 słupskim, 125 toruńskim, 82 koszalińskim; 96 Pelpliński: 4 w woj. elbląskim, 88 gdańskim, 3 słupskim, 1 koszalińskim; 3 Pelpiński: po 1 w woj. gdańskim, słupskim i olsztyńskim.
Nazwisko historycznie notowane było głównie na południowych Kaszubach. Najwcześniej w 1664 r. utrwalony został rybak z Przytarni pod Wielem Pepliński. Znany jest też zapis o innym rybaku o tym nazwisku mieszkającym w Suminach w pobliżu granicy Ziemi Bytowskiej.
W tzw. summariuszu ksiąg metrykalnych parafii Wiele w latach 1777-1794 8-krotnie zapisany został Jakob Pepliński, raz w 1797 r. Therese Pepliński i Anton Pepliński, a w 1800 r. Thomas Pepliński. Nazwisko to często wpisywane było do ksiąg metrykalnych parafii Ugoszcz pod Bytowem: w księdze chrztów z lat1777-1798 jest 7 wpisów, m.in. Magdalena de Peplińskie z Półczna, Julianna de Peplińska z Ugoszczy, Casimir Pepliński et Catharina z Rogu. W księdze ślubów tejże parafii znaleźć można zapisy: And(reas) Pepliński z 1796 r., Joanna Peplińska ze Studzienic z 1789 r., Josephus Pepliński z 1792 r., Mathias Pepliński de Deserto Peplinskie z 1781 r. Ta ostatnia wzmianka wyjaśnia wprost, że istniało pustkowie nazwane od właściciela Peplińskiego – Peplińskie, jak wiele innych na Pomorzu i w całej Polsce, nie notowane jednak przez monografistkę toponimii bytowskiej Genowefę Surmę. W Księdze Szkaplerza Świętego z Ugoszczy mamy 8 wpisów z lat 1786-1832, m.in. Jozef Peplinski z Prądzonki, Jakob Peplinski z Kłączna i kilka nie zlokalizowanych. Nazwisko rzadziej pojawiało się na środkowych Kaszubach (np. w księdze chrztów parafii Chmielno w 1854 r. zapisana została Julianna Peplińska), bardzo rzadko trafiało się na Kociewiu, (np. w księdze metrykalnej parafii Stara Kiszewa w powiecie kościerskim w 1813 r. zapisany został Mathias Pepliński). Nazwisko to notowałem także na nagrobkach cmentarnych w Pogódkach i Konarzynach.
Forma Pelpliński podpowiada także pochodzenie nazwiska od nazwy wsi, a od 1931 r. miasta Pelplin (porównaj obiegowe na Kaszubach: Żle bădă miôł synka, dóm go do Peplinka, czyli do seminarium, gdzie wykształcony, zostanie na księdza). Chociaż historycznie niekiedy pisano też np. Peplin w 1310 r., Peplyn w 1476 r., Peplin w 1583 r. Tak też podał wybitny historyk Pomorza i znawca tradycji pomorskiej ks. Frydrychowicz w znanym ogólnie „Słowniku geograficznym”: Peplin alias „inaczej” Pelplin. Podstawa nazwy – jak dotąd – nie została w sposób zadowalający objaśniona. Odnosi się ją do wyrazu pło, pleso, co oznacza „jezioro, staw, bagno” lub „popiół”. W interpretacji ludowej wywodzi się ją od papla „topola” lub peplać „wykonywać coś po partacku”.
Jest co prawda osada Peplin w parafii Leśno w gminie Brusy, ale notowana późno, dopiero pod koniec XVIII w. (w topografii Goldbecka), a nazwisko pojawia się już w 1664 r. Innych nazw miejscowości Peplin, Pelplin w Polsce nie ma. Pelplin, jak powszechnie wiadomo, stanowił własność cystersów, nie był wsią szlachecką, jednak Pe(l)plińskich niektóre herbarze polskie odnotowują. Dlatego owo de w metrykaliach ugoskich sygnalizowało szlachectwo (jak niemieckie von, holenderskie van). Liczne rodziny jednak, lub przynajmniej przedstawiciele tych rodzin, przywłaszczali sobie szlachectwo. W wypadku Pe(l)plińskich wymaga to osobnego wyjaśnienia. Nazwisko zakończone na -ski i formanty pochodne często skracano. Za taki skrót można uznać formy Peploch i Pepluch. Analogicznie utworzono je jak Kiedroch od Kiedrowski, kaszubskie Czinoch od Kinowski, Kiżoch od Kiżewski.
Najwybitniejszym przedstawicielem rodziny był dotychczas Franciszek Pepliński (1878-1958), gbur i rybak rodem ze Skorzewa pod Kościerzyną, zwany kaszubskim Drzymałą, bo – aby obejść ustawę pruską – zamieszkał w wozie cygańskim w Wieprznicy pod Kościerzyną. Nosi to nazwisko także Wiktor Pepliński, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, historyk i znawca prasy pomorskiej.
Zbliżone fonetycznie są nazwiska: Peplan 4: po 1 w woj. gdańskim i toruńskim, 2 koszalińskim, Pepla 30 w woj. warszawskim i Peplak 161, w tym 4 w woj. elbląskim, 24 gdańskim, 61 warszawskim, 42 siedleckim, 16 bialskopodlaskim (odnieść je jednak można do podstawy pepla „guzdrała”, z południa Kaszub znana mi jest też pépla „zacierka, breja”, pëplac „partaczyć, robić coś źle”, pëploch „partacz”), Peplau 35: 8 w woj. elbląskim, 5 gdańskim, 20 toruńskim, 2 poznańskim (odnieść je można do nazwy miejscowości Pepelow w powiecie Wismar w Meklemburgii), Papla 166 poza Pomorzem; Paplak 73 i ich pochodne odnieść można do gwarowego paplać „pleść, mówić od rzeczy” lub też gwarowego papla „topola”.
Za protoplastę Peplińskich w kanadyjskim Wilnie uchodzi Jacob Pepliński, jego dwaj bracia Maciej (Matt) i Anthony oraz 5 sióstr, które powychodziły za Kaszubów, notowani od 1869 r., często pisani Peplansky, niekiedy Peplinskee. W USA przedstawiciele rodu żyją w stanach Wisconsin i Montana.
Edward Breza
