stan obecny
Nazwisko należy do grupy nazwisk rzadkich. W 1992 roku w Polsce nosiło je 50 osób, w byłych województwach: olsztyńskim 16, gorzowskim 9, szczecińskim 9, częstochowskim 5, łódzkim 5, tarnowskim 2 i w katowickim, przemyskim, rzeszowskim i słupskim po 1.
Mieszkają także w Czechach, Niemczech, RPA, Szwecji, USA.
pochodzenie nazwiska, miejscowości
Jest to nazwisko pochodzenia odmiejscowego. Wywodzi się od królewskiej wsi wołoskiej Korosno/Korostno/Krościenko położonej nad Strwiążem. Ród pisał się też: Korostyńscy, Korosneńscy. Kniaziowie wzmiankowani są w Krościenku już w 1471 roku. Mają oni wspólne korzenie z Liskowackimi. Sąsiadami byli: Bereżańscy, Katyńscy, Łopuszańscy, Nanowscy, Smolniccy, Stebniccy i Ustrzyccy. Ci ostatni przyczynili się do utraty przez nich
wójtostwa i popostwa.
W XVII wieku rozeszli się po okolicy, zwłaszcza w rejon Dobromila, Sambora, a także na kijowszczyznę. Zamieszkiwali wsie: Arłamów, Dydiowa, Katyna, Kniażpol, Kropiwnik, Kwaszenina, Małnów, Michowa, Paportno, Strwiążek, etc. Wsie te wzmiankowano już w 1494 roku należały do grupy wsi wołoskich leżących wzdłuż dolin rzek Strwiąż, dopływu Dniestru i Wiaru, dopływu Sanu. Bardzo chętnie osadzano Wołochów w królewszczyznach (takową wsią było Krościenko), wzmacniając w ten sposób obronność. Średniowieczne kniaziostwa miały charakter dziedziczny. Dopiero w drugiej połowie XVI wieku pojawiają się informacje o nadaniach dożywotnich, ale nie były one częste. Kniaźstwa stanowiły własność rodu, nadziały rodzinne były trwałe i miały licznych współudziałowców.
Wołosi przemieszczając się, kierowali się głównie do wsi lokowanych na prawie wołoskim, co w przypadku rodu Korosteńskich znajduje potwierdzenie.
W XIX wieku Korosteńscy zamieszkują także Stare Miasto i okolice, Drohobycz, Kolbuszową, Lwów, Majdan, Przemyśl, Sambor, Budapeszt i Pragę. Ci są przeważnie wyznania rzymskokatolickiego.
wyznanie
W przeważającej części byli wyznania greckokatolickiego i rzymskokatolickiego. Byli i są
wśród nich ewangelicy.
treść dokumentów źródłowych
1471 Pyothr knyasz de Croszno (AGZ XVII nr 635)
1508
Król Zygmunt Stary zatwierdził sprzedaż w Krościenku kniaziostwa liczącego dwa dworzyszcza przez starostę Macieja z Bnina PRZODKOM Łazarza, Iwanka i Andrejka.
„Rex Lazaro, Iwanko et Andrejko fratribus scultetis alias knyaziowye villae Crossno in capitanateatu Premysliensis sitae…”(MRPS, pars IV, vol.2, nr 306, G. Jawor: Osady prawa wołoskiego..)
1537
Iwan z Kroszna wraz z Mikołajem Młodeckim, Andrzejem Rawszyckim i Sozańskim występują o przywilej dla Boberki, a bracia Łazarz i Iwan o przywilej dla Ternowy wraz z Waśkiem Ilnickim.( A. hr. Stadnicki s.9 i 30)
1544
Andrejko i Iwanko z Kroszna i „sześć kniaziów okolicznych ręczą gardłem i majątkiem nabywcy kniaźstwa w Berehach Iwanowi Kunasewiczowi, że będzie tego kniaźstwa spokojnie używał”. ( A. hr. Stadnicki s.47)
1555
„Privilegnum oryginale super scultetiam villae Korosno Procopio et Andreae Korosteńskim per Sigismundum Augustum Datum Petricoviae Anno 1555”.
Król Zygmunt August przywilejem zachowuje posiadanie kniaźstwa w Korośnie na rzecz Prokopa i Aleksandra Korosteńskich, synów Andrejka. Posiadali oni dwa dworzyszcza oraz tereny przy granicy ze Smolnicą oraz przy granicy ze Stebnikiem, nad potokiem Kamenny.
( A. hr. Stadnicki s.53-54)
1558
„ Continentes in se donationem poponatus in villa Korosno religioso Iwan Korosczenski, cofirmatur”. Nadano popostwo Iwanowi Korosczenskiemu.
( Słownik geogr. Król., MRPS pars V vol.2 nr 8701)
Popostwa były obsadzane członkami rodziny kniazia, a więc stanowiły część uposażenia rodzinnego. Uposażano je w łan lub dworzyszcze ziemi ornej.(G. Jawor: Osady).
1558
Providus Lechno (Alexander) Korosteński, posiadacz połowy kniaźstwa w Korośnie, pożycza od urodzonego Krzysztofa Drohojewskiego 150złp. na dwa tygodnie..( A. hr. Stadnicki s.55)
1560
Prokop (Kopko) Korosteński posiadacz drugiej połowy Kniaźstwa w Korośnie zastawia ją Janowi Zamosczkiemu w summie 600 złp…( A. hr. Stadnicki s.55)
1560
Uczciwy Lechno (Aleksander) Korosteński zastawia siostrzeńcowi swemu Wańcza synowi Prokopa Korostenskiego jedną trzecią część swej połowy Kniaźstwa w Korośnie…
( A. hr. Stadnicki s.56)
1561
Elżbieta z Pleszowic (zapewne wdowa po Krzysztofie Drohojewskim) wnosi do sądu Grodzkiego sprawę przeciwko Lechnowi Korostenskiemu. (A. hr. Stadnicki s.56).
1561
Uczciwy Ilko (Eliasz) Korostenski syn Lechna, zastawia piątą część swej dzielnicy w Kniaźstwie Krościeńskim Janowi Zamosczkiemu…( A. hr. Stadnicki s.56).
1568
Nobilis Jan Zamojsczki, posiadacz tej połowy Kniaźstwa Korosteńskiego, którą mu Prokop i Ilko Korosteńscy zastawili, wszelkie prawa przelewa na rzecz Demiana Stebnickiego.
( A. hr. Stadnicki s.57).
1568
Uczciwy Wańcza Korosteński syn Prokopa przelewa na rzeczonego Demiana Stebnickiego..
( A. hr. Stadnicki s.56)
1568
Lechno Korosteński wraz z synami swymi Ilkiem i Ignacym zastawia całą swą dzielnicę Kniaźstwa Korostenskiego Nobili Pawłowi Demianowiczowi Ustrzyckiemu…
( A. hr. Stadnicki s.57).
1569
Romano syn Iwana Korosczenskiego „poponis ritus graece in villa Horosna, advilitas super dicto poponatu datur. ( MRPS pars. V, vol.1, nr 3804).
1569
Relacja woźnego sadu Grodzkiego Przemyskiego, iż w jego przytomności Lechno Korosteński z synami Ignacym i Ilkiem, tudzież Kopko Korostenski z synem Wańczą dozwolili i dali Pawłowi Demianowiczowi Ustrzyckiemu realną intromisję w posiadanie całego Kniaźstwa Korosteńskiego. (A. hr. Stadnicki s.58).
1577
Wańcza syn Kopka Korosteńskiego powtórnie zeznaje, że wszystkie swe prawa, co do własności połowy Kniaźstwa w Korosnie, na Pawła Demianowicza Ustrzyckiego przelał.
( A. hr. Stadnicki s.58).
1578
Król Stefan Batory potwierdza na wniesioną do niego apelację wyrok sądu Grodzkiego Przemyskiego w sprawie Ilka Korosteńskiego przeciwko Iwanowi Pawłowi Stebnickiemu ( Ustrzyckiemu) o wykupno Waśka Korosteńskiego brata rzeczonego Ilka z Kmiaźstwa Korosteńskiego i gwałtowne wypędzenie tegoż z mieszkania i kurii w Korosnie.
( A. hr. Stadnicki s.59).
1600
Zygmunt III zachowuje Mikołaja Demianowicza Ustrzyckiego i jego zonę w posiadaniu dożywotnim kniaźstw i popostw w Korośnie i Korosteńskiej Woli.
Herbarze
[Adam Boniecki: Herbarz Polski. T.11, s.163]
Korosteńscy: Mikołaj, grekokatolik, paroch w Małnowej, zmarł 1809 roku, pozostawiając z Xenofy z Chomczyńskich, 2-ov. Mieleszkowej: Mariannę za księdzem Wincentym Lewickim, Katarzynę za księdzem Janem Czapelskim, Teklę, Jana. Jego siostry: Anna Kaczkowska, Anastazya Heniowa, Eufrozyna Chojnacka.
Korostyńscy v. Korosteńscy pisali się z Krościenka (po rusku Korostno).
Sebastian Korostyński dzierżawił 1609 roku część Lisowszczyzny, w województwie kijowskim (Kij.III B.f.71).
Michał i Mikołaj z Krościenka Korostyńscy, synowie Andrzeja i Eufrozyny z Smolnickich i Michał, Teodor i Jan, synowie Jakóba i Antoniny z Ustyanowskich, wszyscy wnukowie Szczepana i Marianny z Nanowskich, prawnukowi Jana i Marianny z Dobrzańskich, legitymowali się ze szlachectwa 1782 roku w ziemstwie przemyskim, a Jan i Andrzej, synowie księdza Bazylego, greckokatolickiego księdza w Strwiążu, legitymowali się ze szlachectwa tegoż w grodzie przemyskim. Z nich Jan, proboszcz greckokatolicki w Wołoszczynowie, miał z Katarzyną Izajską Atanazego, a Andrzej z żony Maryanny N.N., Jana urodzonego 1763 ożenionego z Zofią Świebodowską, z której Stanisław urodzony 1806 i Marcin urodzony 1794, dzierżawca Zagórzan. Ten ostatni, z Zofii z Kowalskich, współwłaścicielki częśći Biliny Wielkiej, pozostawił Zygmunta Jana Henryka urodzonego 1837 i Władysława Michała urodzonego 1843, komisarza powiatu grybowskiego.
[Seweryn Uruski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T.7, s.218]
Korosteński v. Korostyński
Prokop i Andrzej dostali w 1555 roku przywilej na wójtostwo we wsi Korosnie. Eliasz syn Aleksandra 1561 na Rusi Czerwonej. Lechno z synami: Jackiem, Ignacym i Waśkiem posiadali wójtostwo korosteńskie 1562.
Andrzej i Jan, synowie Bazylego, Michał i Mikołaj, synowie Andrzeja i Eufrozyny Smolnickiej, oraz Jan, Michał i Teodor z Korostenka, synowie Jakuba i Antoniny Ustyanowskiej, wylegitymowani w Galicji 1782, po Andrzeju syn Jan z żony Zofii Świebodowskiej miał synów Stanisława i Marcina, po którym z Zofii Kowalskiej synowie: Zygmunt i Władysław.(Zbiory Dr M. Dunina-Wąsowicza).
[Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej. Lwów 1857]
Korosteński Andrzej i Jan – Przemyski Sąd Grodzki rok 1782.
[Encyklopedia szlachecka]
Korosteński v. Korostyński h.- 1500, 1782 pw., Korost drohobycki, Galicja.
Korostyński h. – 1600, Korostów stryjski.
inne wzmianki
Maciej Augustyn: Dzieje rodzin szlacheckich herbu „Przestrzał”. Bieszczad nr 9:
s.23: W tym samym 1568 roku Demian (Ustrzycki) wykorzystał sytuację, w jakiej znajdowało się kniaźstwo w Krościenku. Prawa do niego mieli liczni przedstawiciele rodu Korosteńskich h. Sas. Niektórzy z nich zaciągali długi na poczet swych udziałów w dziedzictwie. Demian Stebnicki wykupił od Jana Zamojskiego dług w wysokości 600 złp.(…) i inny dług należny Wałczowi Korosteńskiemu. W efekcie w 1569 roku stał się posiadaczem części wójtostwa w Korosnie, choć wyraźnie trzeba powiedzieć, że i w tym przypadku nie obyło się bez sporów i komplikacji. Ostatecznie Korosteńscy utrzymali się na popostwie, a profesja ta stała się rodzinną specjalnością kultywowaną aż do XX wieku”. (przyp. mój: aż do XXI wieku, bowiem są w rodzie duchowni katoliccy i pastor).
Bieszczad nr 10 s.64:
„Kolejnym rodem strwiążskim byli Korosteńscy z Korosna (Krościenka), a także ich krewniacy Liskowaccy. Nie należy tu wykluczyć, że od tego samego pnia idą Bandrowscy. Te trzy rodziny należą do licznej rodziny Sasów”.
Księgi metrykalne ABGK Parafia Paportno i Kniażpol
Korosteński Piotr [1774-1790] Paportno, proboszcz, w 1784 podpis Korostyński, potem Korosteński.
Korosteński Michał paroch kniażypolski, w latach 1784-1831 żona Anna, dzieci: Rozalia, Bazyli nobiles, popowicz, Katarzyna.
[ Schematismus universi venerabilis cleri archidioeceseos metropolitanae graeco-catholicae Premisliae za lata 1828-1936]
Mikołaj Korosteński u.1777, o.1808, zm. po 1842 roku, żona Anna Mudrak. Dzieci: Jan?, Antoni?, Michał.
[1828]-1837 Paportno, (filie: Kniażpol, Kropiwnik,Sopotnik), Dobromil
Atanazy Korosteński u.1783, o.1808, zm.15.02.1858 Jankowce
[1828]-1845 Kwaszenina, filia:Arłamów, Dobromil, v-ce Dziekan, kurator Bibl. Decan.
1845-1849 Bilicz Niżny
1849-1858 emerytowany zamieszkały w Jankowcach.
Jan Korosteński u.1789, o.1822, zm.1851?, z diecezji wileńskiej
[1828]-1833 bez przydziału
1833-[1835] Tureczki Niżne, Turka
1839-1844 Wetlina, Lesko
1845-1848 Dniestrzyk Dębowy, Turka (wpis:Joan de Wancza Korosteński)
1848-1849 Kramarzówka, Jarosław
1849-1851 Porzyce grunt., Rudki
Jan Korosteński u.1814, o.1839, wd.1858, zm.1888
1839-1842 Hordynia, Sambor
1842-1850 Sambor, w 1850 katecheta gimnazjum
1850-1856 Tatary, Sambor, inspektor szkolny
1856-1888 Hruszowa, Drohobycz
W 1850 A.R. Johannes Eques de Korosteński
W latach 1864-1867 Dekanat Mokrzański administrator, 1867-1888 Dziekan
Antoni Korosteński u.1816, o.1845, zm.24.09.1893, żona Wiktoria Towarnicka
1845-1851 Międzybrodzie, Sanok
1851-1874 Łopuszanka Chomina, Stary Sambor
1874-1893 Liskowate, Dobromil
W latach 1850-1860 wpis de Korosteński, w roku 1853 Łopuszanka, proboszcz Antonius Eques de Korosteński.
Michał Korosteński u.1818, o.1842, zm.9.01.1900, żona Rozalia Ilnicka córka księdza Bazylego i Wiktorii z Topolnickich, ślub 1842 Łastówki.
Syn księdza Mikołaja Korosteńskiego i Anny z Mudraków.
1842-1848 Szumiacz, Turka
1848-1850 Uniatycze, Drohobycz
1850-1852 Michnowiec, Turka
1852-1876 Załokieć, Drohobycz
1876-1900 Paportno, Dobromil
W szematyzmach w latach 1853-1863 de Korosteński.
Dzieci: Romuald Klemens, Włodzimierz, Bronisława Car (Dobromil), Sabina Turczyńska, Seweryn,?
Sabina Turczyńska (1852-1903), mąż Ferdynand Turczyński (1853-1935) syn Pawła i Marianny z Ładyżyńskich, właściciel realności w Dobromilu, ślub 1878 Paportno. Dzieci: Władysław Turczyński (1879-1962) nauczyciel, kierownik szkoły w Sandomierzu, Eugenia (1881-?), Romuald (ok.1883-?), Maria (ok.1885-?), nauczycielka m.in. w Busowisku.
Romuald Klemens Korosteński u.1844, o.1869, zm.17.03.1918 Borysław, żona Zofia Lewicka, córka księdza Eliasza Lewickiego, proboszcza w Szczawnem. Dzieci: Stefania,?,?
1869 Surowica, adm. Romuald Klemens Gopko de Korosteński- Apostolska Administracja Łemkowszczyzny, Arch. Państw. Przemyśl sygn.69
09.1869-07.1871 Tokarnia, Sanok
1871-1872 Serednica, Lesko
1872-1875 Paportno, Dobromil
1875-1886 Turzańsk, Sanok
1886-1918 Borysław, Drohobycz, Członek Rady Powiatowej, Przedstawiciel Rady Szkoły. W 1890 roku wizytacja ep. Michała Lewickiego.
Włodzimierz Korosteński u.1845, o.1874, zm.27.08.1921
1874-1877 Uhnów, Rawa Ruska
1877-1895 Prełuki, Sanok
1895-1921 Kropiwnik Nowy, Drohobycz
Seweryn Korosteński u.1855, o.1884, zm.20.01.1920
1884-1885 Trójca, Dobromil
1885-1886 Oleszyce, Cieszanów
1886-1887 Zamiechów, Jarosław
1887-1890 Jabłonica Ruska, Dobromil
1890-1893 Pawłokoma, Brzozów
1893-1926 Bukowa, Sambor
[Inni
-Symeon Korosteński, namiestnik dobromilski przy cerkwi Narodzenia NMP i w tejże cerkwi sukcesor, opisał fakty, które miały miejsce za jego życia, zaczynając od roku 1648, wojny z kozakami Chmielnickiego w: Dobromilskaja Latopis 1648-1708. (Tekst dostępny w Internecie).
-August Korosteński, żołnierz wojsk polskich 1831, 7 pułk strzelców pieszych.(Życiorysy uczestników..)
-August Korosteński, ajent Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń we Lwowie,1880 rok. (Szematyzm Królestwa Galicji na 1880 rok).
-Henryk Korosteński działacz organizacji polskich w Pradze w latach 80-tych XIX w. Wśród działaczy byli też Stanisław Towarnicki, Józef Sozański, Zygmunt Kitlla, Józef Muzyka, Kazimierz Hofman – nazwiska te występują wśród familiantów Korosteńskich).
-Kazimierz Korosteński, działacz Klubu Polskiego w Pradze, potomkowie jego żyją do dzisiaj w Czechach.
-Władysław Korosteński 1890-1893 starosta kolbuszowski.
-Władysław Korosteński właściciel Wnorowszczyzny, części Tymowej, koło brzeska, 1890.
-Zygmunt Korosteński, fizyk, twórca podstaw radiologii w Polsce, stypendysta w latach 1890-1892 Ossolineum. Próbował wskrzesić wydawanie w r.1897 „ Słowianina”. Autor pracy: Ciemne promienie światła, a w szczególności rentgenowskie w teorii i praktyce. Lwów 1896,
ale też i „Operetka polityczna przed obliczem pracy. Obraz dramatyczny z dziejów roku 1918”. Lwów 1918.
kontakty]
Jadwiga Turczyńska, jaga@turczynski.pl
