Nazwisko Jank jest bardzo bogato poświadczone w Kościerskiem w wariantach: Janke, Janka, Jankie, ortograficznie także Jahnke. Najwcześniejsze poświadczenia pochodzą z drugiej połowy XVII w. z opisu królewszczyzn: wdowa Marcina Janka z Nowego Barkoczyna i z wydanych przez Gerarda Labudę „Inwentarzy starostwa puckiego i koscierskiego”. Mianowicie w 1686 r. w Starym Barkoczynie sołtysem był Matheus Janke, w 1700 r. starościna kościerska Konstancja Denhoffowa sprzedała według prawa chełmińskiego młyn w Kościerzynie „uczciwemu Jerzemu Janke” . Z wielu wsi mamy poświadczenie tego nazwiska z końca XVIII w. w katastrze frydrycjańskim. Oto w Starym Barkoczynie występują Jacob Janke, Dan(iel) Janki, N(icolaus) Janki; Jacob Jahnke odnotowany został w Kaliskach, Mich(ael) Jahnke w Junkrowach, Peter Janke w Czarnocińskich Piecach. Mapa katastralna Kościerzyny z 1840 r. utrwala zapisy Jacob Janke i Christian Janke. W latach 60. spisałem to nazwisko z nagrobka w Grabowie. Poeta, pisarz i publicysta Stanisław Janke (ur. w 1956 r.) pochodzi z Lipusza. Nazwisko również częste było w XVIII w. w Kartuskiem, zwłaszcza bogato zaświadczone w katastrze frydrycjańskim z 1773 r.: Jacob Janke w Kamienicy Szlacheckiej, gburzy czynszowi Paul Janka w Reskowie, Albrecht Janka w Dzierżążnie, Adam Jancke w Warznie, chałupnik Martin Janca w Żukowie i gbur George Janka w Łączyńskiej Hucie, gdzie dotąd nieprzerwanie mieszkają gospodarze Jankowie (Jank), z których to wywodził się znany na Pomorzu ks. infułat Franciszek Jank (1897-1990). W Bytowskiem występowało również często: w Ugoszczy w 1780 r. zapisani zostali Christian Jancke i Michel Jancke, wcześniej w 1603 r. w Półcznie Jürgen Jandeke (tu wtrącona została spółgłoska -d-, jak np. potoczne Hendryk); w księdze chrztów parafii Ugoszcz wystąpili Christophorus Janek 1771 r. i Simon Janka 1785 r., pisany później w 1793 r. „z szlachecka” Simon Janecki; w księdze ślubów Mathias Christoph et Cath.(arina) Janczik, a więc forma pochodna od Janiec, Anna Jancowna z Osławy Dąbrowy, w księdze zgonów m.in. w 1793 r. Christian Janca z Ugoszczy (Bernsdorf), Christiana Jankowa z Ugoszczy 1798 r., Elisabetha Jankowa z Półczna 1793 r., Joannes Jank z Półczna 1791 r., Michael Jankie 1798 r. z Ugoszczy; w Księdze Szkaplerza 1769 r. Anna Jancowna i Jozefina Jankowa „z Borzetuchomia” 1825 r.

Od początku XVII w. na północy Kaszub w księdze metrykalnej parafii Żarnowiec notowani są: Adalbertus Janek 1608 r., Annam uxor(em) Janek ex Suiecino 1609 r., Margaretha filia Jank Coloni Suicinensis 1628 r.; tu też formy patronimiczne na -owic, zapisane jako Jankoic 1610, 1642, 1647 r., Jankoyc 1648 r., Jankowic 1617, 1618 r. ze Świecina; Janeczik 1622 r. Tak samo na Kociewiu od XVI w. notowani byli: Mathias Janek 1598 r. w Subkowach; Catharina Jancowna 1788 r., Regina Jancowna 1792 r., Joannie Jantza 1799 r. w księgach metrykalnych parafii Miłobądz; Joannes Jankie 1650 r. w Starogardzie, Georgi Jank 1686 r. w Pogódkach, Joanne Jankie 1772 r. i w następnych latach inni w Sartawicach.

Nazwisko zapisywane więc było na całym Pomorzu, a w „Słowniku staropolskich nazw osobowych” Janek, Janko, Jank, Jenek, Jenko, Jonek notowane od początku XIII w.

„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 1001 nosicieli imienia Janke, z tego 133 w woj. bydgoskim, 33 elbląskim, 100 gdańskim, 23 słupskim; 272 Jank, z tego 3 w woj. bydgoskim, 5 elbląskim, 215 gdańskim, 24 słupskim; 684 Janka, z tego 126 w woj. bydgoskim, 11 elbląskim, 55 gdańskim, 33 słupskim; 1 Janker w opolskim; 1 Jankewicz w toruńskim; 36 Jankie, z tego 6 w gdańskim; 91 Janki, z tego 2 w gdańskim; 3 Jankicz w wałbrzyskim. Dalszych nazwisk opartych na zdrobniałym imieniu Janek i jego dalszych zdrobnieniach i wariantach obcojęzycznych, na Pomorzu łacińskim Joannes i niemieckim Johann, już podawać nie będę.

Objaśnienie samego nazwiska jest bardzo proste: pochodzi ono od zdrobnionego imienia Janek. Imię to już jako nazwisko zniemczono przez odwrócenie rodzimego przyrostka -ek na dolnoniemieckie -ke, podobnie jak w nazwiskach Bartek, Radek, Lutek, Łysek, Miłek, Maszek, Paszek i wielu, wielu innych na Bartke, Radtke, Liedtke, Lieske, Mielke, Maschke, Paschke. Był to jeden z typowych sposobów niemczenia nazwisk polskich i kaszubskich. Poświadczona forma Janka, dziś też odnoszona do osób piszących się Janke, polega na spolszczeniu postaci Janke przez wymianę końcowego -e na -a, jak Hinze na Hinca, Kunze na Kunca czy wyżej cytowanej formy typu Maschke, Paschke na Maszka, Paszka. Postać Janki jest formą dopełniaczową od formy Janka z określenia typu Adam, syn Janki = Adam Janki, czyli forma dopełniacza przeszła tu do roli mianownika, czego potwierdzenie mamy w określeniu łacińskim typu Adamus, filius Wilhelmi = Adam Wilhelmi, niemieckim typu Johann, Sohn Engels = Johann Engels, no i w polskim Jan, syn Anioła = Jan Anioła.

Wreszcie zapisy Jahnke polegają na zniemczeniu imienia, a potem nazwiska Janke; Janiec: Jan + ec zniemczone zostało na typ Janzen.

Edward Breza