„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje 1562 nosicieli nazwiska Blok: w tym 51 w woj. bydgoskim, 20 w elbląskim, 768 w gdańskim; 687 Block: 55 w bydgoskim, 456 w gdańskim, 32 w elbląskim, 23 w słupskim; 20 Blockus: 1 w elbląskim, 18 w gdańskim i 1 w opolskim; 71 Blokus: 57 w gdańskim, 2 w słupskim; 3887 Bloch: 284 w bydgoskim, 129 w elbląskim, 110 w gdańskim; 3 Blokhaus: 1 w elbląskim, 2 w gdańskim; 25 Blockhaus: 1 w elbląskim, 24 w gdańskim.

Historycznie w 1686 r. odnotowany został bartnik starostwa kościerskiego Paweł Blokus z Lipusza i w tym samym roku w Lipuszu Kaczmarka Blokusowa. To nazwisko przekształcano także w niby strukturę szlachecką za pomocą przyrostka -ewski. Np. gbur w Małej Piaśnicy w 1678 r. pisał Woyciech Blokuszewski, co oznacza, że obok formy blokus i blokuz wyrazu pospolitego i pochodnego nazwiska istniał wariant blokusz i Blokusz. Występowała też forma Blokowski, utworzona wtórnie od Blok za pomocą przyrostka -owski, np. Mathias Blokowski w 1723 r. w księdze metrykalnej parafii Strzelno w powiecie puckim. W tejże parafii, w jednej z następnych ksiąg (niepaginowanej), w 1811 r. zapisana została Katarzyna Blokuzewska, co jest dowodem na to, że wariant blokuz i Blokuz funkcjonował także na Pomorzu. W wysuniętej na północ Kaszub parafii Tyłowo istnieje zapis Dorothea Blokowna z 1789 r. oraz z niemieckim przyrostkiem -in dla nazwiska kobiecego Renathe Blokin – 1790 r. i wtórnie Cristiane Blokusewski – 1785 r. Na środkowych Kaszubach także notowano nazwisko Blok, np. Rosalia Blok – 1826 r. i Victoria gb. (geboren, tj. z domu) Block – 1825 r. w księdze parafii Chmielno. Pamiętamy, że nazwisko to odnotowane zostało także na południu Kaszub, w Lipuszu pod Kościerzyną. Zaświadczone też zostało na Kociewiu: George Blok – 1662 r. w Tczewskiem, Antoni Blok – 1798 r. w księdze parafii Lalkowy, Magdalena Blokussowna – 1795 r. w parafii Miłobądz pod Tczewem; Johann Blokus – 1797 r. w księdze parafii Stara Kiszewa. Znane zatem było historycznie i notowane współcześnie na całym Pomorzu. Wariant Bloch, jak pokazują przytoczone zapisy historyczne, pojawił się później (po XVIII w.).

Nazwiska Blok i Blokus objaśniałem już w 1984 r. w „Pomeranii”. Podałem tam m.in., że blockhaus pod Gdańskiem budował za czasów króla Stefana Batorego niejaki Frankensztejn z Ząbkowic na Śląsku, wywodzący nazwisko od niemieckiej postaci nazwy Franckenstein na Ząbkowice, i za Słownikiem Lindego rzeczownik blokauz i blokuz, objaśniony jako „z bloków twierdza” oraz „strażnica”. Linde przytoczył też z „Flisa” Sebastiana F. Klonowic a: „Laternią pharus pod Gdańskiem Niemcy blokuzem zowią”. Dalsze znaczenie wyrazu blokuz to „blokada”, czyli „obsaczenie, opasanie, ostęp, dobywanie miejsca oblężonego”. Notuje też Linde obocznie rzeczownik bloch do blok i zdrobnienie bloszek od bloch (dziś używany bloczek od blok). Wyrazy zapisał także i objaśnił „Słownik polszczyzny XVI w.”: blokus, blokhaus – „budynek z bloków drzewnych dla obrony, strażnica” z „Flisa” S. Klonowica, a Aleksandrem Brückner podał blok, bloch, bloczek, blokauz w XVII w. jako „strażnica” z niem. Block. Zdaniem tego wytrawnego filologa, wyraz blok i bloch używane były zamiennie (synonimicznie).

Są to więc nazwiska polskie, powstałe od zapożyczonych w XVI w. wyrazów blok lub blokus z dolnoniemieckiego Blockhus (górnoniemieckie Blockhaus). Wyrazy te występują w wielu tekstach pomorskich okresu XVI-XVIII w. nazwiska od nich powstałe odnoszono więc w chwili powstania (osobowo) do „strażnika”. Postać Blok mogła nawiązywać do rzeczownika blok czyli „kloc, kłoda” i oznaczać mogła „człowieka niskiego, krępego”. Niesłusznie zatem autor „Księgi nazwisk ziemi gdańskiej” traktuje je jako niemieckie od średnio-dolnoniemieckiego block – „kłoda, kloc” i przenośnie „ktoś ociężały czy nieokrzesany”. Tak postępując za literaturą niemiecką z pominięciem źródeł (głównie leksykograficznych) polskich, objaśnił nazwisko noszone przez Niemców, nie Polaków żyjących na Pomorzu.