Badanie będzie można zrobić bezpłatnie w weekend 13-14 kwietnia podczas Pikniku Naukowego w Łodzi. Każdemu, kto zdecyduje się przyjść 13 lub 14 kwietnia do Manufaktury w Łodzi na Piknik Naukowy – badania odbędą się w namiocie w godz. 10-18 – i oddać próbkę śliny do badań naukowych, Pracownia Biobank przekaże informację, od której z siedmiu pramatek Europy pochodzi. Nie zrobi tego od ręki – badanie polega na sekwencjonowaniu DNA i trwa 2-3 tygodnie. Pracownia Biobank wykona je bezpłatnie.
Wystarczy troszkę śliny. Jej pobranie jest bezbolesne, nieinwazyjne, bezpieczne. W specjalnym próbniku, wyposażonym w ustnik należy zostawić około jednego mililitra śliny.
Część DNA, czyli informacji genetycznej, dziedziczymy tylko po matce. To tak zwane mitochondrialne DNA, każdy z nas ma jego określony wzór – zbiór cząsteczek DNA, pochodzących od jednej pramatki.
– W DNA zapisana jest nie tylko informacja o tym, jak wyglądamy i jak funkcjonuje nasz organizm, ale też informacja o naszych przodkach. Dlatego możemy dowiedzieć się, z jakiej linii genetycznej, a w uproszczeniu, z jakiej grupy pierwszych mieszkańców Europy się wywodzimy – mówi dr Justyna Jarczak z Pracowni Biobank Uniwersytetu Łódzkiego. – Za pomocą mitochondrialnego DNA możemy określić naszą żeńską linię genetyczną, ponieważ ten rodzaj DNA jest przekazywany prawie wyłącznie przez kobiety. Co ciekawe możemy cofnąć się w historii do czasów bardzo odległych, ustalić pierwszego przodka w linii żeńskiej.
– Europejczycy mają siedem pramatek, praprzodkiń, od których wywodzi się prawie 95 procent mieszkańców naszego kontynentu – wyjaśnia prof. Wiesław Lorkiewicz z Katedry Antropologii Uniwersytetu Łódzkiego – Nadano im imiona od liter, którymi oznaczono charakterystyczny wzór DNA, dziedziczony po pramatkach: Helena, Velda, Tara, Katarzyna, Jasmina, Urszula i Xenia. Niektóre z nich pojawiły się w Europie bardzo dawno, bo 45 tysięcy lat temu (Urszula), inne ok. 7 tysięcy lat temu (Jasmina). Przybyły z południa i wschodu, wszystkie zaczęły wędrówkę po Europie na południu kontynentu – na terenach dzisiejszej Grecji, Włoch, Hiszpanii, a także Azji Mniejszej (dzisiejsze: Syria, Gruzja i Turcja). Najwięcej, bo około 45 procent Polaków, to potomkowie linii, której powstanie datuje się na 25-30 tysięcy lat temu, a jej najstarsze ślady znaleziono w Pirenejach i opisano, uczczono jako pramatkę Helenę.
