tatarzy

Rodzina kniaziów Edigey-Emirza Koryckich herbu Koryca. Była to, jakby napisał Mickiewicz – starożytna gałąź rodu tatarskich władców – chanów Kipczaku.

Kipczak to w dawnej perskiej i arabskiej historiografii nazwa stepów – terytoriów pomiędzy Krymem a Morzem Kaspijskim, tworzących w latach 1224-1502 organizm państwowy Złotej Ordy. Było to państwo tatarskie utworzone po rozpadzie imperium Dżyngis Chana, które z kolei po roku 1502, a właściwie już o wiele wcześniej rozpadło się na trzy mniejsze dzielnice – chanat krymski, chanat astrachański i chanat kazański. Jeden z władców Złotej Ordy – Edigej był według legendy, przodkiem książąt Koryckich. Stąd też przydomek rodowy – Edigey-Emirza. To jednak tylko legenda rodowa, których dużo się zachowało wśród polskich Tatarów. W rzeczywistości Koryccy są gałęzią rodu Ułanów-Assanczukowiczów, jednego z najprzedniejszych tatarskich, arystokratycznych rodów na Litwie.

Koryccy byli właścicielami Łowczyc, majątku w nowogródzkim. Członkowie tej rodziny brali udział w powstaniu kościuszkowskim i listopadowym, w walkach o niepodległość w latach 1919-20, a potomkowie tego rodu żyją do dziś w Gdańsku, kontynuując tatarskie, książęce tradycje. Michał książę Edigey-Emirza Korycki, doktor medycyny, absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, był jednym z organizatorów służby zdrowia w Trójmieście, po wojnie. Zmarł w 1993 roku. Była to barwna i nietuzinkowa postać w środowisku tatarskim, ostatni zbieracz tatarskich legend rodzinnych, gawędziarz i interlokutor, kopalnia wiedzy o tradycjach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jego syn, Osman książę Edigey-Emirza Korycki jest, jak ojciec, doktorem medycyny, chirurgiem w Akademii Medycznej w Gdańsku.

W tym krótkim szkicu wspomnieć też pragnę tatarski rodowód książąt Glińskich. Była to wielce dla Rzeczypospolitej zasłużona rodzina. Otóż książęta Glińscy vel Hlińscy herbu Hliński, jak podaje Józef Wolff, autor pracy „Kniaziowie litewsko-ruscy”, pochodzą od chana Mamaja, tego samego, który przegrał bitwę na Kulikowym Polu z wojskami księcia moskiewskiego Dymitra Dońskiego. Pochodzą więc od panującej za Złotej Ordzie potężnej dynastii emirów. Syn Mamaja, Mansur-Kijat osiedlił się w roku 1380 na Zadnieprzu i założył istniejące tam do dziś miasto Hlińsk nad rzeką Worsklą. Z kolei synowie tegoż Mansur-Kijata – Leksa i Iwan przyjęli w Kijowie chrzest. Leksa przybrał imię Aleksander, a od miasta Hlińsk – nazwisko Hliński. Potem złożył hołd wielkiemu księciu litewskiemu Witoldowi i otrzymał od niego olbrzymie włości na Ukrainie. Książęta Glińscy byli znaczącym rodem w dawnym Wielkim Księstwie Litewskim, pełniąc znaczące funkcje wojskowe i urzędy.