Nazwisko Knitter związane jest historycznie z południowymi Kaszubami i Ziemią Chełmińską. W Kościerskiem kataster frydrycjański z końca XVIII w. notuje je w Dębogórach pod Niedamowem, gdzie odnotowany został Marcin Knitter, i w Zdrojach pod Lipuszem, gdzie młynarzem był Józef Knetter. Na Kociewiu zaświadczeni zostali Martin Knyter w XVIII w. w księdze metrykalnej parafii Pogódki i tamże w 1729 r. Georgij Kneter. W księgach metrykalnych parafii Miłobądz pod Tczewem pod koniec XVIII w. zapisani zostali Andreas Kneter i Julianna Kneterowa. W kociewskich Sartawicach w 1777 r. zanotowana została Teresia Knetrowna, a gdy o Kaszuby chodzi, to już w 1677 r. zrujnowane lemaństwo Zdroje pod Lipuszem starosta parchowski, Aleksander Czapski przekazał Wawrzyńcowi Knetterowi. Szczególnie bogato udokumentowane zostało omawiane nazwisko w księgach kościelnych parafii Ugoszcz pod Bytowem: w księdze ślubów występują: Antonius Kneter de v.(illa) Rabacyn 1788 r. i Anton Knyter 1797 r., Joannes (filius, tj. syn) Antonii et Hedv.(igis) Knyter z Rabacina zapisany został w 1794 r. w księdze zgonów. Księga Szkaplerza tej parafii zawiera aż 29 poświadczeń z lat 1773-1842, m.in. Jozef Kneter ze Skwieraw 1773 r., Jadwiga Knetrowa z Tuszkow 1778 r., z tegoż roku Antoni Kneter ze Skwieraw, Konstancya Kneterka 1782 r., Krysztow Kneter z Borowca 1782 r., Maryanna Knetrowna z Lipusza. 1784, Franciszek Knyter z Rabacina, Marcin Knyter z Osławy Dabrowy. Najczęściej stosowaną formą nazwiska była postać Knitter. Gospodarzem w Kłobuczynie od 1820 r. był Christian Knitter, a potem jego dzieci. Najdalej na północ Kaszub notowane było historycznie to nazwisko w księdze metrykalnej parafii Chmielno: Edward Knitter 1843 r.
„Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych” podaje omawiane nazwisko w wariancie Kniter z 185 obywatelami, z czego 60 w woj. gdańskim, 90 w bydgoskim i 12 w warszawskim; Knitter 1353, z czego w woj. gdańskim 458, bydgoskim 457; Kneter 12 w woj. wrocławskim; 38 Knytter, z czego 17 w bydgoskim, 15 gdańskim i po 7 pisanych Knittler i Knyttler poza Pomorzem.
Nazwisko jest pochodzenia dolnoniemieckiego od rzeczownika Knütter oznaczającego – jak to słowniki określają – „pończosznika”, czyli tego, co wytwarzał materiały pasmanteryjne. Niekiedy słowniki niemieckie mówią o człowieku, który robił na drutach, tzn. po kaszubsku wiązł. Dolnoniemiecki rzeczownik Knütter jest nazwą zawodu od średnio-dolnoniemieckiego czasownika knutten – „wiązać” i mógł dotyczyć wiązania porwanych sieci, wiązania nici w tasiemkach, lamówkach, pończochach i zawiązywania powroza, a nawet stryczka skazańcowi na szyi i dlatego miał również znaczenie „kat”. Byłby to zatem taki rosyjski wieszatiel. Niemieckie ü oddano w polszczyźnie przez i i dlatego forma Kniter pisana jest często przez podwójne -tt- jako Knitter. Historyczne warianty Kneter polegają na polskich zmianach fonetycznych i po spółgłosce n. Tak też nazwisko pomorskie Nic lub Nicz, będące spieszczeniem imienia Mikołaj (dawniej Nikołaj) przeszło w Nec i Necel (często pisane Nötzel).
Na Pomorzu mamy dużo nazwisk od wyrazów dolnoniemieckich, np. odzawodowe nazwisko Szreder z dolnoniemieckiego Schröder – „krawiec”, przezwisko Kreft od dolnoniemieckiego rzeczownika Kreft – „rak”, nazwisko Wulf od dolnoniemieckiego Wulf = górnoniemieckiemu Wolf – „wilk” i wiele innych. Niemcy na Pomorzu mówili dialektem dolnoniemieckim, zwanym również Plattdeutsch i dlatego też w tej odmianie dialektycznej przezywali ludzi. Te przezwiska przeszły do roli oficjalnych nazwisk. Podkreślić trzeba, że to tylko forma językowa. Nie świadczy ona o narodowości nosicieli takich nazwisk, którzy mogli być bardziej zasłużeni dla Polski niż ludzie o rdzennie polskich nazwiskach. Nadto niektóre formy dolnoniemieckie mogły również powstać przez tłumaczenie nazwisk polskich. Poza tym w wielu miastach pomorskich było dużo Niemców, którzy mogli po swojemu przezywać i określać także ludność polską, a określenia te stały się z czasem oficjalnymi nazwiskami.
W biuletynie „polskiej” parafii św. Józefa w Galloway w stanie Wisconsin (USA) figuruje nazwisko Knitter, również w Kanadzie, w parafii Barry’s Bay (mieszka tam bardzo dużo potomków kaszubskich emigrantów) w latach 1880-1915 notowane było nazwisko Knitter.
Edward Breza
