W zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie w Oddziale w Radzyniu Podlaskim znajduje się jeden z niewielu zachowanych tatarskich testamentów. Jest to akt ostatniej woli Jana Bielaka z 18 kwietnia 1835 roku.
Wśród dokumentów jakie pozostały po społeczności tatarskiej w Studziance zachował się akt ostatniej woli Jana Bielaka z 18 kwietnia 1835 roku.
Jan Bielak urodził się w 1797 roku jako syn Abrahama vel Albrehta i Marianny z Chaleckich. Pochodził ze znakomitego rodu Bielaków. Związek małżeński Jan Bielak zawarł z Zuzanną Montusz córką Aleksandra rotmistrza byłych wojsk polskich i Aiszy z Okmińskich urodzoną w 1811 roku w Studziance i zamieszkałą w chwili ślubu matce Aiszy Montuszowej pod numerem 26. Ślubu 5 grudnia 1833 roku udzielił przez imam Maciej Okmiński. Świadkami ceremonii byli Abraham Azulewicz, Dawid Lisowski, Eliasz Okmiński i Józef Lisowski.
Akt ostatniej woli został spisany przez Abrahama Azulewicza podanego w dokumencie jako Wóyta Gminy Studziank, przy podaniu daty 7/19 Lipca rb i przesłany Józefowi Domańskiemu Reiestrowi Powiatu Bialskiego z poleceniem aby go w aktach swych zachował stronom interesownym gdy tego zażądanią wypisy urzędowe wydał stempel szacunkowy przedmiotowi Testamentem, objętemu odpowiedni z mocy majątku Testatora ściągnął takowy według prawa skassował i aby rewers na odebranie tegoż Testamentu wydał aby w dniach 8.iu tu nadesłał. Jan Bielak w w imie Boga Jedynego Miłosierdnego czuiąc się bydz na ciele i siłach słabym, lecz na umyśle zupełnie będąc zdrowym postanowił sporządzić ostatniei woli mey rozporządzenie.
Cześć ziemi dziedzicznej w Studziance położoną z dwuch włók i puł składającą którą śmy niegdyś z Sp. Matką moią (Mariannę Bielak z domu Sobolewską przyp. Ł. Węda) łącznie od W. abrahama Azulewicza dziedzica dóbr studziańskich nabyli przez wdzięczność oraz wzgląd na Jey przywiązanie zapisaną na wieczną własność żonie mojej Zuzannie Montuszów Bielakoweyzapisał bez żadnych warunków jak określił Testator. Przekazał też żonie konia, krowę i jałówkę oraz wszystkie sprzęty oraz ruchomości. W dalszej części zapisu Jan Bielak podkreśla, że gdy mnie Bóg Najwyższy powoła do wieczności- przyłączam tu List do W. Woltaalewicza (przyp. Wójta Azulewicza) w którym proszę go izby należy w pogrzebu mojego ofiarował i na raz przysłał złotych sto zp 100 na chwile nawet nie wątpie aby ten dobroczyńca od którego za życia tyle łask i dobrodziejstw otrzymałem ostatniej iuż prośbie moią nadążyć. Wymienia Abrahama Azulewicza, który miałby łącznie z Mułłą Maciejem Okmińskim aby te sto złotych załatwiły wszystkie wydatki pogrzebu. Następnie jeszcze to raz powtarzam, że jaki tylko posiadam majątek czy to ruchomy czy nieruchomy po dzieci moie żona moja stanie się właścicielką bez zadnej warunkowości o przyprowadzenie do skutku niniejszej woli moiey Najpokorniey zaprzeczeniu i zobowiązuję Imama Okmińskiego i Wuja mojego W. abrahama Azulewicza.
Na zakończenie Jan Bielak wyraża wolę Ten testament czyli ostatnie woli mey rozporządzenie wkładam w W. Imma Okmińskiego, którego proszę i zobowiązuję iżby skoro Najwyższemu podobaniu powołał mnie od wieczności natychmiast otworzył w obecności kilku osób, mianowicie aby raczył dopilnować iżby ostatnia wola moja wszystkich we skutkach spełniona została. Dokument kończy formuła: Ten testament czyli ostatnie woli mey rozporządzenie wkładam w W. Imma Okmińskiego, którego proszę i zobowiązuję iżby skoro Najwyższemu podobaniu powołał mnie od wieczności natychmiast otworzył w obecności kilku osób, a mianowicie aby raczył dopilnować iżby ostatnia wola moja wszystkich we skutkach spełniona została. Jan Bielak zmarł 10 maja 1836 roku w wieku 39 lat. Żona jego wyszła ponownie za mąż za Józefa Czymbajewicza 10 marca 1837 roku w wieku 25 lat.
Bibliografia
1. Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim Akty notarialne Józefa Domańskiego rejenta w Białej Podlaskiej za rok 1836 nr 302 Testament Jana Bielaka sporządzony przez wójta gminy Studzianka (rep.186). sygn. 38/425/0/7 s. 882-884.
2. Archiwum Państwowe w Lublinie Akta stanu cywilnego Gminy Mahometańskiej w Studziance sygn. akt 35/1800.
3. A. Drozd, Corpus-inscriptionum-tartarorum-poloniae-et lithuaniae t.1, Warszawa 2016.
4. S. Dziadulewicz, Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929.
5. A. Kołodziejczyk, Rozprawy i studia z dziejów Tatarów litewsko-polskich i islamu w Polsce w XVII- XX wieku, Siedlce 1997.
Cytując zachowano oryginalną pisownię.
Fotografia przedstawia fragment pierwszej strony testamentu Jana Bielaka ze zbiorów Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim Akty notarialne Józefa Domańskiego rejenta w Białej Podlaskiej za rok 1836 nr 302 Testament Jana Bielaka sporządzony przez wójta gminy Studzianka (rep.186). sygn. 38/425/0/7 s. 882.
