Historia Pracowni Antroponimicznej sięga roku 1953, w którym została powołana w ramach PAN pod kierownictwem prof. Witolda Taszyckiego. Wchodziła kolejno w skład Zakładu Językoznawstwa PAN, IBL-u PAN i Instytutu Języka Polskiego PAN. Obecnie jest częścią Zakładu Onomastyki Polskiej IJP PAN.
[Kierownicy:]
1953 – 1971 – prof. dr. hab. Witold Taszycki.
1971 – 1992 – prof. dr hab. Maria Malec
Od 1993 – prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa.
[Dorobek:]
Głównym zadaniem Pracowni, do którego została powołana było opracowanie zapoczątkowanego przez prof. Taszyckiego dzieła: Słownik staropolskich nazw osobowych. Zespół opracowujący, a potem redagujący Słownik z biegiem lat ulegał zmianom. Od 1. do 7. tomu w skład zespołu redakcyjnego wchodzili:
- M. Bobowska-Kowalska,
- A. Dudek-Cieślikowa,
- Z. Klimek,
- M. Malec,
- K. Rymut,
- A Turasiewicz,
ponadto od 2. tomu:
- J. Czerna Szymowa
- Z. Kowalik-Kaletowa,
zaś od t. 4:
- E. Supranowicz
Nazwiska innych współpracowników znajdują się we Wstępie do 1. tomu Słownika.
Słownik ukazywał się pod red. W. Taszyckiego, zaś tom 7. (suplement) pod kierunkiem M. Malec. Recenzentami byli: L. Zabrocki (germanista) i M. Karpluk.
Słownik był pierwszym tego rodzaju dziełem źródłowo-historycznym w całej Słowiańszczyźnie. Autorzy Słownika zostali odznaczeni nagrodą Sekretarza Naukowego PAN w r. 1979.
[Opracowania i monografie związane ze Słownikiem staropolskich nazw osobowych :]
W r. 1993 ukazał się „Index a tergo” do Słownika staropolskich nazw osobowych pod red. A. Cieślikowej i M. Malec.
Uczniowie prof. Taszyckiego podjęli próbę opracowania etymologii i motywacji (objaśnienie pochodzenia imion i nazwisk) w dziele: Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych pod red. A. Cieślikowej, M. Malec i K. Rymuta składający się z 6 części autorskich:
- cz. 1. – Odapelatywne nazwy osobowe, opr. A. Cieślikowa przy współudziale J. Szymowej i K. Rymuta, Kraków 2000.
- cz. 2. – Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego, opr. M. Malec, Kraków 1995.
- cz. 3. – Odmiejscowe nazwy osobowe, opr. Z. Kaleta przy współudziale E. Supranowicz i J. Szymowej, Kraków 1997.
- cz. 4. – Nazwy osobowe pochodzące od etników, opr. E. Supranowicz, Kraków 1997.
- cz. 5. – Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997.
- cz. 6. – Nazwy heraldyczne, opr. M. Bobowska-Kowalska, Kraków 1995.
Oprócz opracowań typu słownikowego powstały syntezy obejmujące poszczególne kategorie nazw osobowych:
- 1971 – M. Malec, Budowa morfologiczna staropolskich złożonych imion osobowych, Wrocław.
- 1981 – Z. Kowalik-Kaleta, Staropolskie nazwy osobowe motywowane przez nazwy miejscowe, Wrocław.
- 1982 – M. Malec, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych, Wrocław.
- 1990 – A. Cieślikowa, Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe, Wrocław.
- 1991 – A. Cieślikowa, Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii, Kraków
- 1994 – M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków.
Z zakresu antroponimii porównawczej ukazała się praca Z. Kalety: Ewolucja nazwisk słowiańskich, Kraków 1991.
W obrębie Pracowni powstała też praca E. Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa, Kraków 1995.
Na dorobek Pracowni składają się ponadto liczne publikacje jej członków, rozprawy, artykuły, recenzje, których jest kilkaset. Trzeba też podkreślić udział członków Pracowni w krajowych i międzynarodowych kongresach, członkostwo w słowiańskich i międzynarodowych organizacjach onomastycznych.
W ciągu swojej historii Pracownia może się poszczycić uzyskaniem stopni naukowych:
- 2 profesorów: M. Malec (1996), A. Cieślikowa (1997)
- doktora hab.: Z. Kaleta (1991)
- 5 doktorów: Z. Klimek, A. Turasiewicz, E. Supranowicz, M. Bobowska-Kowalska, K. Skowronek.
[Współczesność:]
Obecnie Pracownia Antroponimiczna wchodzi w skład Zakładu Onomastyki Polskiej kierowanego przez prof. K. Rymuta.
[Skład Pracowni:]
Kierownik – prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa
Pracownicy:
– dr Małgorzata Magda-Czekaj
– dr Katarzyna Skowronek
– dr Elżbieta Supranowicz
– mgr Janina Szymowa
Współpracują z nami emerytowani pracownicy:
– prof. dr hab. Maria Malec
– dr Zygmunt Klimek.
– Opracowywane tematy to omówiony wyżej Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych (ukazał się drukiem).
– Rozpoczęto opracowanie „Antroponimii Polski od XVI – XVIII w„.
– Rozprawy i artykuły w ramach tematu „Historyczne i współczesne procesy kształtowania imion i nazwisk„.
– Pod kierownictwem A. Cieślikowej została opracowana w ramach grantu „Fleksja współczesnych nazw własnych” (baza danych).
Pracownia Antroponimiczna odpowiada na liczne pytania kierowane z Polski i zagranicy o pochodzenie i wyjaśnienie nazwisk. Udzielamy porad Urzędom Stanu Cywilnego dotyczących nadawanych imion. Pracownicy uczestniczą w pracach licznych Komisji i komitetów redakcyjnych (Onomastica – A. Cieślikowa, sekretarz redakcji, M. Malec; Język Polski – M. Malec). Uczestniczą też w pracach osrodków zagranicznych, np. opracowanie genezy nazwisk pochodzenia polskiego w Dictionary of American Family Names, Oxford University Press (A. Cieślikowa).
Samodzielni pracownicy nauki są też zapraszani jako recenzenci prac doktorskich i habilitacyjnych przez liczne uniwersytety.
[Adres:]
Instytut Języka Polskiego / Pracownia Antroponimiczna
al. Mickiewicza 31
31-120 Kraków
tel.: 0 (prefix) 12 632-56-92, w. 122
fax: 0 (prefix) 12 – 632-87-13
źródło: witryna Pracowni Antroponimicznej
Zobacz więcej w artykule: Pochodzenie nazwiska
